Phẫu thuật polyp mũi xoang qua nội soi
PHẪU THUẬT POLYP MŨI XOANG QUA NỘI SOI
BS Thái Thùy Nhi – Khoa TMH
– Bệnh Polyp mũi xoang thường do viêm mũi xoang mãn tính không được điều trị hoặc điều trị không đúng để tái đi tái lại nhiều lần gây nên thoái hóa cục bộ tại niêm mạc mũi xoang. Nếu không điều trị phẫu thuật kịp thời sẽ gây biến chứng viêm tắc ứ dịch mủ mũi xoang và các xoang vùng mặt, viêm thần kinh thị giác, viêm não-màng não,… Polype mũi xoang điều trị tốt nhất là phẫu thuật triệt để. Khoa Tai-Mũi-Họng thuộc Bệnh Viện Đa Khoa Long An hằng năm đã điều trị bằng phương pháp phẫu thuật nội soi khoảng 30 bệnh nhân/năm đạt kết quả tốt (100%).
– Polyp mũi xoang là hậu quả của viêm mãn tính niêm mạc mũi và các xoang, nhưng nguyên nhân khởi phát cho tình trạng viêm hiện còn chưa hoàn toàn được biết rõ. Polyp mũi xoang có thể xảy đến với mọi người, nhưng thường gặp nhiều ở người trên 40 và ở trẻ em bị các chứng như hen phế quản, viêm xoang mãn,….
– Điều trị Nội khoa là biện pháp điều trị thường dùng nhất cho các polyp nhỏ. Đối với các polyp lớn cần phẫu thuật cắt bỏ, tuy nhiên polyp mũi thường hay tái phát.
TRIỆU CHỨNG VÀ DẤU HIỆU:
– Polyp nhỏ thường không gây ra vấn đề gì nghiêm trọng, nhưng nếu lớn chúng sẽ làm tắc và gây khó thở đường mũi. Điều này sẽ dẫn đến thở bằng đường miệng, đặc biệt là ở trẻ em.
Các triệu chứng và dấu hiệu:
+ Sổ mũi thường xuyên.
+ Nghẹt mũi thường xuyên.
+ Giảm hoặc mất khứu giác.
+ Nhức đầu âm ỉ.
+ Ngáy nhiều, ngáy to.
CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ:
– Có một nhân tố gây viêm mũi hoặc viêm xoang mãn chính là nguy cơ lớn nhất gây polyp mũi xoang. Bệnh nhân hen suyễn, sổ mũi mùa, viêm xoang mãn cũng rất dễ bị polyp.
– Đa polyp mũi xoang có khuynh hướng gặp thường hơn ở người trên 40 tuổi.
KHI NÀO CẦN ĐI KHÁM BỆNH:
Nghẹt mũi, chảy mũi nước, và giảm khứu giác là các triệu chứng chính của polyp mũi. Nhưng đó cũng là các triệu chứng của nhiều tình trạng khác, như cảm cúm chẳng hạn. Tuy nhiên các triệu chứng của cảm cúm thường sẽ hết đi sau một tuần trong khi các triệu chứng của polyp không giảm đi. Cần thiết đi khám bệnh khi khó thở và sổ mũi kéo dài.
TẦM SOÁT VÀ CHẨN ĐOÁN:
Để chẩn đoán polyp mũi xoang, phải hỏi kỹ bệnh sử và khám mũi. Đôi khi cần thực hiện nội soi, CT scan để xác định kích thước và vị trí chính xác của polyp mũi, đồng thời phát hiện thêm polyp trong các xoang, nếu có.
BIẾN CHỨNG:
Polyp mũi xoang nhỏ và đơn độc ít khi gây biến chứng, nhưng một polyp lớn và nhiều polyp nhỏ có thể gây những biến chứng sau: + Viêm xoang cấp hoặc mãn tính. + Khó thở tắc nghẽn lúc ngủ — một tình trạng nguy hiểm trong đó bệnh nhân sẽ ngưng thở và thở lại nhiều lần trong khi ngủ. + Biến đổi cấu trúc của mặt.
ĐIỀU TRỊ:
1- Điều trị Nội khoa : Thuốc Men (chỉ có tính cách tham khảo, việc sử dụng phải có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng).
– Nếu có một hoặc nhiều polyp mũi nhỏ, có thể dùng thuốc xịt mũi chứa corticosteroid như fluticasone, budesonide,… Các thuốc này giảm phản ứng viêm, tăng luồng không khí qua mũi và có thể làm teo nhỏ bớt polyp. Tác dụng phụ của thuốc.
Tác dụng phụ của thuốc xịt mũi chứa steroid ít hơn nhiều so với thuốc uống, nhưng có thể bao gồm: chảy máu mũi, nhức đầu hoặc viêm họng.
– Các thuốc khác dùng điều trị polyp mũi bao gồm: Corticosteroids uống; Các thuốc chống dị ứng và nhiễm trùng.
2- Phẫu Thuật:
Có thể cần phải phẫu thuật để điều trị polyp mũi xoang. Khi thuốc men không hiệu quả, bác sĩ nên khuyên bệnh nhân cắt polyp. Các phẫu thuật tuỳ thuộc vào số lượng và vị trí của polyp. Các lựa chọn cho phẫu thuật cắt polyp bao gồm:
– Cắt Polyp: Polyp nhỏ và đơn độc được cắt bỏ dễ dàng bằng cách dùng một dụng cụ cơ học nhỏ để cắt. Sau khi cắt polyp, phải điều trị tình trạng viêm, thường sử dụng thuốc xịt mũi có chứa corticosteroid và đôi khi cần dùng đến thuốc kháng sinh và thuốc corticosteroid đường uống. Polyp mũi, ngay cả khi được điều trị triệt để vẫn thường tái phát, đòi hỏi phải phẫu thuật lại.
– Phẫu thuật Nội Soi Xoang:
Đây là một phẫu thuật rộng hơn, không những cắt polyp mà còn mở cả phần xoang nơi polyp thường hình thành. Nếu xoang nghẹt và viêm, cần mở rộng thêm hốc xoang. Trong cả hai trường hợp, bác sĩ dùng một ống cứng, mỏng có gắn camera gọi là ống nội soi. Do phẫu thuật nội soi chỉ rạch những đường rất nhỏ nên vết mổ sẽ lành nhanh và ít đau đớn khó chịu hơn các kiểu phẫu thuật khác. Tuy vậy, việc phục hồi hoàn toàn cũng cần đến vài tuần và polyp cũng thường tái phát.
PHÒNG BỆNH:
– Trong nhiều trường hợp, polyp mũi xoang không thể đề phòng được. Nhưng khi có hen suyễn, sổ mũi mùa hoặc viêm xoang mãn, việc xử lý các triệu chứng có thể giúp bớt sung huyết mũi hoặc khó thở. Cần uống thuốc đều đặn, tránh tiếp xúc với dị ứng nguyên và các chất gây ô nhiễm.
– Súc rửa xoang bằng nước muối giúp giảm bớt sung huyết mũi ở những trường hợp nhẹ.
– Có thể tự pha dung dịch muối để dùng: 1/4 muỗng cà phê muối ăn pha với 240ml nước ấm để súc rửa mũi. Dùng bơm tiêm hoặc chai nhựa để chứa dung dịch rồi bơm vào mũi. Dung dịch đã pha không dùng quá 24 giờ.