ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG RĂNG

  BS.Võ Thị Cẩm Dung – TK RHM

Chấn thương răng thường xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên, cụ thể như trật khớp răng là chấn thương răng phổ biến nhất trong bộ răng sữa, trong khi gãy thân răng thường xảy ra ở răng vĩnh viễn. Chẩn đoán đúng, lập kế hoạch điều trị và theo dõi rất quan trọng nhằm đảm bảo đạt được kết quả tốt nhất.

1. GÃY MEN NGÀ RĂNG

• Mài láng chỗ gãy hoặc phục hồi trám resin composite tùy theo mức độ và vị trí gãy.

Nếu còn giữ mảnh răng vỡ, có thể dán lại vào răng

Nếu ngà răng còn lại cách tủy răng trong khoảng 0,5mm (màu hồng, không chảy máu), đặt một lớp lót calcium hydroxide và trám lại bằng vật liệu trám như glass inomer.

• Ở bệnh nhân trẻ và răng chưa trưởng thành còn đang phát triển, nên bảo tồn sự sống của tủy răng bằng cách che tủy hoặc lấy tủy một phần. Ngoài ra, điều trị này cũng được chỉ định ở những bệnh nhân trẻ có răng đã hình thành xong

1. GÃY THÂN – CHÂN RĂNG, KHÔNG LỘ TỦY

Điều trị khẩn cấp:

• Cố định tạm thời phần răng bị gãy vào những răng kế bên cho đến khi có kế hoạch điều trị rõ ràng. Những giải pháp điều trị không khẩn cấp
• Chỉ loại bỏ mảnh vỡ và phục hồi Loại bỏ mảnh vỡ thân – chân răng, sau đó phục hồi phần chân răng còn lại trong trường hợp gãy trên nướu.
• Loại bỏ mảnh vỡ và phẫu thuật cắt nướu (đôi khi cần cắt xương) Loại bỏ mảnh vỡ, sau đó điều trị nội nha và phục hồi bằng mão có chốt lưu. Quá trình này nên được thực hiện sau phẫu thuật cắt nướu, đôi khi cần cắt xương hoặc tạo hình xương.
• Làm trồi răng bằng chỉnh nha Loại bỏ mảnh vỡ, tiếp theo điều trị nội nha và chỉnh nha làm trồi chân răng để có đủ chiều dài thân răng nâng đỡ mão có chốt lưu.
• Làm trồi răng bằng phẫu thuật Loại bỏ mảnh vỡ di động, sau đó phẫu thuật tái định vị chân răng về phía thân răng.
• Làm lún răng Lên kế hoạch cấy ghép răng.
• Nhổ răng Nhổ răng, phục hồi thân răng trên implant tức thì hay trì hoãn hoặc cầu răng kinh điển. Nhổ răng là chỉ định bắt buộc trong trường hợp bị gãy thân-chân răng tới chóp răng, đặc biệt gãy dọc
• GÃY THÂN RĂNG-CHÂN RĂNG, LỘ TỦY

Điều trị khẩn cấp :

• Cố định tạm thời phần răng bị gãy vào những răng kế bên.
• Ở răng chưa đóng chóp, nên thực hiện lấy tủy một phần để bảo tồn sự sống của tủy răng. Kỹ thuật này cũng được chỉ định ở những bệnh nhân trẻ có răng đã đóng chóp. Calcium hydroxide là vật liệu phù hợp để che tủy. Ở răng đã đóng chóp, nên điều trị nội nha. Những giải pháp điều trị không khẩn cấp
• Loại bỏ mảnh vỡ và phẫu thuật cắt nướu (đôi khi cần cắt xương) Loại bỏ mảnh vỡ, sau đó điều trị nội nha và phục hồi bằng mão có chốt lưu. Quá trình này nên được thực hiện sau phẫu thuật cắt nướu, đôi khi cần cắt xương hoặc tạo hình xương. Chỉ được chỉ định trong trường hợp gãy thân-chân răng dưới nướu phía khẩu cái.
• Làm trồi răng bằng chỉnh nha Loại bỏ mảnh vỡ, tiếp theo điều trị nội nha và chỉnh nha làm trồi chân răng để có đủ chiều dài thân răng nâng đỡ mão răng có chốt lưu.
• Làm trồi răng bằng phẫu thuật Loại bỏ mảnh vỡ di động, sau đó phẫu thuật tái định vị chân răng về phía thân răng.
• Làm lún răng Lên kế hoạch cấy ghép răng. Có thể để lại mảnh gãy chân răng.
• Nhổ răng Nhổ răng, phục hồi răng trên implant tức thì hay trì hoãn hoặc cầu răng kinh điển. Nhổ răng là chỉ định bắt buộc trong trường hợp bị gãy thân-chân răng tới chóp răng, đặc biệt gãy dọc

1. GÃY CHÂN RĂNG

• Nếu gãy di lệch, nắn chỉnh phần thân răng càng sớm càng tốt.
• Kiểm tra vị trí răng trên phim X quang.
• Cố định răng bằng nẹp mềm dẻo trong 4 tuần. Nếu vị trí gãy gần cổ răng, cần thời gian cố định dài hơn (đến 4 tháng).
• Nên theo dõi điều trị ít nhất một năm để giám sát tình trạng tủy răng.
• Nếu hoại tử tủy, điều trị nội nha từ phần thân răng đến đường gãy ở chân răng để giữ được răng

1. GÃY XƯƠNG Ổ RĂNG

• Nắn chỉnh các đoạn gãy di lệch rồi nẹp cố định.
• Khâu lại nướu răng nếu bị rách.
• Cố định đoạn gãy trong 4 tuần.

TRỒI RĂNG

• Nắn chỉnh răng nhẹ nhàng vào trong ổ răng.
• Cố định răng trong 2 tuần bằng nẹp mềm dẻo.
• Nếu lường trước hoại tử tủy ở răng trưởng thành, hoặc nếu nhiều dấu hiệu và triệu chứng cho thấy tủy của răng trưởng thành hay chưa trưởng thành đã bị hoại tử, chỉ định điều trị nội nha

1. TRẬT KHỚP RĂNG SANG BÊN

• Tái định vị răng bằng hai ngón tay hay bằng kềm để tách răng ra khỏi chỗ xương bị kẹt và nhẹ nhàng đặt lại răng vào vị trí nguyên thủy.
• Cố định răng trong 4 tuần bằng nẹp mềm dẻo
• Theo dõi tình trạng tủy răng.
• Nếu tủy bị hoại tử, chỉ định điều trị nội nha để ngăn ngừa ngoại tiêu chân răng
• LÚN RĂNG

Răng chưa đóng chóp

• Để răng tự trồi lên mà không cần can thiệp.
• Nếu răng không trồi trong vòng vài tuần, bắt đầu tái định vị răng bằng chỉnh nha.
• Nếu răng bị lún hơn 7mm, tái định vị răng bằng phẫu thuật hoặc chỉnh nha. Răng đã đóng chóp
• Nếu lún dưới 3mm, để răng tự trồi mà không cần can thiệp. Nếu không trồi sau 2-4 tuần, tái định vị răng bằng phẫu thuật hoặc chỉnh nha trước khi răng bị cứng khớp.
• Nếu răng bị lún từ 3-7mm, tái định vị răng bằng phẫu thuật hoặc chỉnh nha.
• Nếu răng bị lún hơn 7mm, tái định vị răng bằng phẫu thuật.
• Tủy răng ở răng đã đóng chóp nhiều khả năng bị hoại tử. Điều trị ống tủy bằng cách trám tạm với calcium hydroxide và nên bắt đầu 2-3 tuần sau phẫu thuật.
• Khi răng bị lún đã được tái định vị bằng phẫu thuật hoặc chỉnh nha, cố định răng bằng nẹp mềm dẻo trong 4 tuần.
• RĂNG RƠI KHỎI Ổ RĂNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Hiệp Hội Quốc Tế ChấnThương Răng Hướng dẫn xử trí các chấn thương răng Chuyển ngữ tiếng Việt: William Nguyen Ha , Thien Ha