Chuyên đ�?

 SUY TIM

CN Trương Th�?Ngọc Bích – ĐD trưởng khoa Nội Tim Mạch

Câu hỏi : Tôi b�?khó th�?khi làm việc nặng, như vậy có phải b�?suy tim không? Làm sao phát hiện được mình có b�?suy tim không?

Tr�?lời

Suy tim có th�?có nhiều biểu hiện khác nhau; trong đó khó th�?khi làm việc nặng có th�?là một trong những dấu hiệu gợi y. Tuy nhiên không phải c�?khó th�?khi làm việc nặng là có suy tim, bởi nhiều khi rất khó khăn đ�?phân biệt được chính xác nguyên nhân của các dấu hiệu trên là do suy tim hay do bệnh �?phổi hoặc do tình trạng khác.

Suy tim thường là hậu qu�?của nhiều bệnh tim gây ra, vì th�?thường phải làm nhiều xét nghiệm đ�?chẩn đoán. Các bác s�?hỏi tiền s�?bệnh, tìm các dấu hiệu như phù mắt cá chân, dùng ống nghe đ�?nghe tiếng tim hoặc phát hiện có nước trong phổi. Nhiều xét nghiệm được dùng đ�?khẳng định chẩn đoán, tìm nguyên nhân gây ra suy tim và đánh giá mức đ�?nặng của bệnh.

Điện tim không dùng đ�?chẩn đoán suy tim, nghĩa là không th�?nói chắc chắn có hay không có suy tim nếu ch�?nhìn vào kết qu�?điện tim đơn thuần, nhưng cũng thấy được một vài bằng chứng của bệnh gây suy tim hoặc các biểu hiện rối loạn nhịp tim.

Chụp phim tim phổi có th�?ch�?ra tình trạng tim to, tình trạng �?nước trong phổi mặc dù cũng khó long chẩn đoán được suy tim.

Ngày nay, siêu âm tim là xét nghiệm cơ bản, cho phép đo đạc kích thước buồng tim, phát hiện các bệnh lý van tim, đánh giá sức co bóp cơ tim. Thông thường mỗi lần làm siêu âm tim mất chừng 15 đến 60 phút.

Những k�?thuật mới như chụp x�?hình cơ tim, chụp cản quang buồng tim�?được áp dụng đ�?đánh giá chính xác cũng như điều tr�?có hiệu qu�?nguyên nhân gây suy tim.

Phân suất tống máu (EF tính bằng %) là ch�?s�?đ�?đo phần trăm lượng máu được qu�?tim bóp (tống) ra khỏi buồng tim trong mỗi nhát bóp, thường trong khoảng 55 đến 70%. Bệnh nhân suy tim �?huyết thường có EF giảm nhiều. Tuy vậy một con s�?EF đơn thuần không h�?nói lên toàn cảnh của bệnh: một s�?người đã biểu hiện suy tim nặng n�?khi EF mới giảm xuống 40%; song một s�?khác thậm chí lại chẳng biểu hiện gì ngay c�?khi EF ch�?còn 20%. Điều này ph�?thuộc rất nhiều vào nguyên nhân và diễn biến của suy tim.

Câu hỏi : Nguyên nhân nào dẫn đến suy tim? Các mức đ�?suy tim như th�?nào?

Tr�?lời

Có nhiều nguyên nhân gây nên suy tim như:

–         Nhồi máu cơ tim cũ: khi động mạch vành cung cấp máu nuôi dưỡng cơ tim có một ch�?b�?tắc gây nhồi máu, một s�?vùng cơ tim chết đi, thành sẹo làm giảm kh�?năng co bóp của qu�?tim.

–         Tăng huyết áp mạn tính làm qu�?tim phải làm việc quá sức trong một thời gian dài do phải bóp với một lực mạnh hơn đ�?thắng được sức cản lớn trong lng mạch (do tăng huyết áp), lâu dần s�?làm tim b�?suy.

–         Bệnh van tim gây h�?hoặc hẹp van tim, khi đó hoặc tim phải bóp nhiều hơn (do h�?van tim) hoặc bóp mạnh hơn (do hẹp van tim), lâu ngày cũng s�?gây suy tim.

–         Bệnh tim bẩm sinh

–         Bệnh cơ tim do rượu: uống quá nhiều rượu làm co bóp cơ tim b�?yếu đi.

–         Viêm cơ tim nhất là viêm cơ tim do siêu vi trùng

–         Do rối loạn nhịp tim nhanh kéo dài, mạn tính gây suy tim.

–         Suy tim cũng hay gặp �?bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường, dù không phải đái tháo đường là nguyên nhân gây bệnh duy nhất

–         Suy tim còn gặp �?bệnh nhân uống thuốc hoá chất đ�?điều tr�?ung thư hoặc một s�?loại thuốc đặc biệt khác

40% không th�?tìm được một nguyên nhân c�?th�?nào gây suy tim.

Câu hỏi : Tôi được chẩn đoán suy tim, ch�?đ�?ăn uống sinh hoạt và thuốc men như th�?nào

Tr�?lời

Nguyên tắc cơ bản của điều tr�?suy tim đó là điều tr�?căn nguyên gây suy tim nếu có th�?làm được. Ví d�? nếu do h�?hay hẹp van tim thì có th�?m�?thay hoặc sửa van tim. Tuy vậy, nhiều trường hợp không h�?tìm thấy hoặc không còn điều tr�?được căn nguyên gây suy tim nữa. Khi đó các thầy thuốc s�?cho dùng một hay nhiều loại thuốc nhằm làm giảm chậm hoặc thay đổi diễn tiến xấu đi của bệnh như:

Thuốc lợi tiểu bắt thận phải thải nhiều nước và muối hơn, khiến bệnh nhân d�?chịu hơn.

Digoxin làm tăng co bóp cơ tim, rất tốt nếu nhịp tim nhanh, nhưng nếu dùng không đúng ch�?định s�?gây ng�?độc nặng, nhịp chậm, rối loạn nhịp d�?dàng dẫn đến t�?vong.

Các thuốc giãn mạch làm giảm bớt sức ép lên tim, rất có hiệu qu�?/span>

Thuốc h�?huyết áp rất quan trọng nếu bệnh nhân có tăng huyết áp

 Đối với bệnh nhân nên thực hiện các lời khuyên sau:

Ăn ch�?đ�?giảm muối (giảm mặn, không mì chính ..) vì ăn nhiều muối s�?gây gi�?nước và phù. Nên tránh mì chính, bột ngọt (là một dạng muối), các đ�?ch�?biến sẵn. Lựa chọn các thức ăn có ít muối. Lượng muối trung bình một ngày không nên quá 2 gam.

Một s�?bệnh nhân nên hạn ch�?nước (uống và ăn) nhất là khi bệnh nặng

Giảm cân nếu quá cân

Không uống rượu nhất là đối với bệnh nhân suy tim do rượu

Hoạt động th�?lực phù hợp, tránh gây quá tải cho tim, nên theo lời khuyên của bác s�? Không nên ch�?ngồi một ch�?vì suy tim làm �?máu, nếu không vận động s�?khiến d�?b�?tắc mạch hơn. Tuy nhiên, không giống như các cơ bắp khác, hoạt động nhiều không làm tim kho�?hơn mà có th�?còn có hại nếu quá mức. Tốt nhất là tuân th�?ch�?đ�?hoạt động th�?lực theo lời khuyên của bác s�? Biện pháp d�?làm nhất và có hiệu qu�?là đi b�? bắt đầu t�?t�?và tăng dần từng tí một. Dừng ngay nếu hơi khó th�? đau ngực hoặc hoa mắt. Th�?dùng “nghiệm phát nói�? nếu khó th�?đ�?nói khi đang đi b�?thì phải đi chậm lại hoặc ngừng hẳn.

Theo dõi cân hàng ngày, tăng cân là dấu hiệu sớm cho biết tình trạng �?nước trong cơ th�? suy tim nặng lên

Dành thời gian đ�?ngh�?ngơi, nhất là khi mệt

Không hút thuốc lá

Uống thuốc đều theo đơn. Không t�?ý ngừng thuốc hoặc thay đổi liều lượng nếu không có ch�?dẫn của bác s�? Nên uống thuốc vào các gi�?nhất định tu�?theo công việc hay hoạt động đ�?tránh quên thuốc. Cần nh�?các thuốc chữa suy tim không phải là thuốc b�? không th�?t�?thay đổi liều. Rất nhiều người t�?ý ngừng một loại thuốc ch�?vì khó uống (như gói muối kali) hoặc t�?tăng liều vì coi đó là thuốc tr�?tim (như digoxin) mà không biết rằng bác s�?đã phối hợp các thuốc với liều tối ưu đ�?tránh biến chứng. Nhiều người đã t�?vong tại viện vì những s�?t�?ý như vậy.

Đi khám ngay nếu có các biểu hiện bất thường hoặc khi các dấu hiệu suy tim nặng lên. Đối với suy tim, điều tr�?càng sớm càng d�?dàng và càng hiệu qu�?

BỆNH VAN TIM

BS CK II Nguyễn Trung Hiếu �?TK Nội tim mạch

Câu hỏi: Van tim là gì? Bệnh van tim là gì?

1.Van tim là gì :

Qu�?tim bình thường có 4 buồng tim là hai tâm nhĩ �?trên và hai tâm thất �?dưới, giữa các buồng tim có các cấu trúc đảm bảo cho tuần hoàn máu ch�?đi theo một chiều người ta gọi là các van tim. Giữa nhĩ trái và thất trái được ngăn với nhau bởi van hai lá cho máu đi một chiều t�?nhĩ trái xuống thất trái, dòng máu t�?thất trái qua van động mạch ch�?vào động mạch ch�?đưa máu đi nuôi toàn cơ th�? Giữa nhĩ phải và thất phải ngăn cách với nhau bởi van ba lá cho máu đi một chiều t�?nhĩ phải xuống thất phải, dòng máu t�?thất phải qua van động mạch phổi vào động mạch phổi đưa máu lên phổi đ�?trao đổi oxy. Như vậy qu�?tim bình thường có 4 cấu trúc van tim là van động mạch ch�? van động mạch phổi, van hai lá và van ba lá đảm bảo cho dòng máu luân chuyển theo một chu trình sinh lý.

2. Bệnh van tim

H�?thống van tim là các cấu trúc đảm bảo cho máu lưu chuyển giữa các buồng tim theo một chu trình nhất định. Bình thường các van tim này là các cấu trúc thanh mảnh, mềm mại, cấu tạo bởi các lá van tim, và được c�?định bằng các dây chằng, cột cơ. Vì một nguyên nhân nào đó, các lá van này mất đi đ�?mềm mại, thanh mảnh, b�?dầy lên, dính vào nhau, hoặc vôi hóa (như trong bệnh van tim do thấp) hoặc các dây chằng c�?định van tim b�?sa xuống, đứt (như trong nhồi máu cơ tim) làm cho các van này không hoạt động được bình thường dẫn đến các bệnh lý van tim. Khi các van tim tr�?nên dày và cứng hoặc dính các mép van làm hạn ch�?kh�?năng m�?của van tim, gây cản tr�?dòng máu, hiện tượng này gọi là hẹp van tim. Khi các van tim đóng lại không kín do giãn vòng van, thoái hoá, dính, co rút hoặc các dây chằng van tim quá dài�?làm cho dòng máu có th�?trào ngược lại trong thời k�?đóng van gây ra hiện tượng này gọi là h�?van tim. Các tổn thương trên có th�?gặp �?tất c�?các van tim, có th�?do nguyên nhân bẩm sinh hoặc mắc phải. Các tổn thương van tim (hẹp hoặc/và h�?van) đều có th�?gây ra các rối loạn huyết động (tức là rối loạn lưu chuyển máu) và dẫn đến hậu qu�?bệnh lý t�?mức đ�?nh�?đến nặng.

Nguyên nhân gây bệnh lý van tim thường gặp nhất �?Việt Nam là thấp tim. Thấp tim thường gây dày dính, co kéo, vôi hóa h�?thống van tim, làm cho van b�?hẹp, lâu ngày dẫn đến đóng không kín gây bệnh cảnh hẹp �?h�?van, thường gặp nhất là van hai lá và van động mạch ch�? Các nguyên nhân gây bệnh lý van tim ít gặp hơn như bẩm sinh (do sa van), do nhồi máu cơ tim (đứt dây chằng cột cơ gây h�?van tim thường gặp nhất là van hai lá), do giãn các buồng tim trong bệnh lý suy tim do tăng huyết áp, bệnh cơ tim chu sản, bệnh cơ tim giãn vô căn�?/span>

Câu hỏi : Làm th�?nào phát hiện mình b�?bệnh van tim ?

Đa s�?các bệnh lý van tim đều tiến triển t�?t�? giai đoạn đầu thường không có triệu chứng gì, đến khi có biểu hiện lâm sàng thường là giai đoạn muộn, đã có suy tim hoặc biến chứng khác. Do đó, khám sức khỏe định kì là biện pháp tốt nhất đ�?phát hiện các bệnh lý tim mạch nói chung cũng như bệnh van tim nói riêng. Khi nghi ng�?có bệnh van tim có rất nhiều phương pháp đ�?xác định t�?đơn giản đến các xét nghiệm k�?thuật cao giúp bác s�?xác định chính xác bệnh nhân có bệnh van tim hay không ? Mức đ�?tổn thường các van tim, cũng như ảnh hưởng của nó đến hoạt động của qu�?tim

–         Phần lớn các trường hợp van tim có th�?phát hiện bằng ống nghe tim. Dòng chảy bất thường của máu thường tạo ra 1 âm thanh: tiếng thổi. Đối với 1 bác s�?có kinh nghiệm, việc nghe tim có th�?đem lại nhiều thông tin hữu ích cho chẩn đoán.

–         Điện tim đ�? Đường ghi lại hoạt động điện của tim nhưng nhiều trường hợp có ít giá tr�?trong chẩn đoán bệnh van tim (đặc biệt giai đoạn sớm)

–         X Quang: Là 1 xét nghiệm đơn giản có th�?đem lại các thông tin v�?tổn thương giãn buồng tim, bằng chứng của suy tim �?huyết và các tổn thương khác phối hợp.

–         Siêu âm tim: Là 1 phương pháp rất có giá tr�?trong các bệnh van tim. Đây là phương pháp thăm dò không chảy máu có th�?cho thấy hình ảnh các van tim, cơ tim thông qua nguyên lý siêu âm. Siêu âm tim có th�?cho thấy hình ảnh rõ v�?các van tim cũng như giúp đánh giá mức đ�?hẹp, h�?van trong nhiều trường hợp với đ�?chính xác cao.

–         Thông tim: Được ch�?định trong 1 s�?trường hợp đ�?đánh giá 1 cách chính xác tổn thương van tim, cơ tim, các mạch máu.

Những trường hợp bệnh van tim giai đoạn sớm triệu chứng lâm sàng thường nghèo nàn. Đôi khi bệnh nhân biểu hiện bằng tức ngực, cảm giác trống ngực, khó th�?khi gắng sức, hay đôi khi được mô t�?bằng cảm giác hụt hơi. Khi có bất c�?biểu hiện bất thường trên nên đi khám bác sĩ đ�?kiểm tra xem mình có bệnh lý van tim gì hay không? Một s�?trường hợp biểu hiện đầu tiên của bệnh nhân là liệt nửa người, méo miệng, hoặc đau d�?dội một chân, đó là các biểu hiện của tắc mạch cấp do cục máu đông t�?tim trôi vào các mạch máu nh�?gây tắc mạch. Các cục máu đông này thường được hình thành trong trường hợp bệnh nhân có hẹp khít van hai lá, tim đập loạn nhịp khiến d�?hình thành cục máu đông trong buồng tim.

Câu hỏi : Tôi hoàn toàn kho�?mạnh, khám sức kho�?định k�?được làm siêu âm tim phát hiện h�?van hai lá rất nh�? h�?van ba lá nh�? Vậy có nguy hiểm không ? Tôi phải làm gì ?

H�?van tim là tình trạng van tim đóng không kín dẫn đến dòng máu phụt ngược lại trong buồng tim gây �?máu �?tim làm tim phải làm việc nhiều hơn đ�?đẩy c�?lượng máu �?đó đi, lâu dẫn có th�?dẫn đến suy tim. Tu�?theo mức đ�?h�?nặng hay nh�?mà ảnh hưởng đến chức năng tim khác nhau. Người ta chia mức đ�?h�?van tim thành 4 mức: 1/4 là h�?nh�? 2/4 là h�?trung bình, 3/4 là h�?nặng và 4/4 là h�?rất nặng. Đ�?quyết định tình trạng h�?van tim có cần điều tr�?hay không bác sĩ không ch�?dựa vào mức đ�?h�?mà còn căn c�?vào triệu chứng của người bệnh (mức đ�?khó th�? mệt) s�?tiến triển của h�?van, mức đ�?b�?ảnh hưởng của tim, chức năng tim (tim có giãn chưa, tim bóp còn tốt không..)

Trường hợp của bạn khám sức kho�?định k�?siêu âm tim phát hiện h�?hai lá rất nh�? h�?ba lá nh�? ngoài ra không có biểu hiện triệu chứng gì. Trong trường hợp này, bạn chưa cần điều tr�?thuốc hay làm can thiệp gì. Bạn ch�?cần sinh hoạt điều đ�? sống lành mạnh, theo dõi và kiểm tra định k�?bác s�?chuyên khoa tim mạch 6 tháng một lần.

Câu hỏi : Bệnh h�?van hai lá khác hẹp van hai lá như th�?nào ? Nguyên nhân gây bệnh h�?van hai lá ?

Hẹp van hai lá là tình trạng giảm diện tích m�?l�?van hai lá do dính dần các mép van, xơ hoá và co rút b�?máy van và dưới van. Hẹp van hai lá gây cản tr�?dòng máu t�?nhĩ trái v�?thất trái, gây �?đọng máu �?nhĩ trái và �?phổi. Trái lại, h�?van hai lá là tình trạng van hai lá đóng không kín trong thì tâm thu, làm cho dòng máu t�?thất trái l�?ra đi một chiều qua van động mạch ch�?đưa máu đi nuôi toàn cơ th�?lại b�?trào ngược tr�?lại một phần vào nhĩ trái. Hậu qu�?của h�?van hai lá làm là làm cho buồng tim trái phải làm việc nhiều hơn, lâu ngày dẫn đến giãn thất trái và suy tim.

Có rất nhiều nguyên nhân gây h�?van hai lá, được chia thành các nhóm sau đây:

1. Bệnh lý lá van:

–         Di chứng thấp tim: xơ hoá, dầy, vôi, co rút lá van.

–         Thoái hoá nhầy: làm di động quá mức lá van.

–         Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (VNTMNK) gây thủng lá van, co rút lá van khi lành bệnh.

–         X�?(nứt) van hai lá: đơn thuần hoặc phối hợp (thông sàn nhĩ thất �?một d�?tật tim bẩm sinh).

–         Van hai lá có hai l�?van.

–         Bệnh cơ tim phì đại: van hai lá di động ra trước trong k�?tâm thu.

2. Bệnh lý vòng van hai lá:

–         Giãn vòng van:  do giãn buồng thất trái trong bệnh cơ tim giãn, bệnh tim thiếu máu cục b�?mạn tín, tăng huyết áp lâu ngày.

–         Vôi hoá vòng van:

–         Thoái hoá �?người già, thúc đẩy do tăng huyết áp, đái đường, suy thận.

–         Do bệnh tim do thấp, hội chứng Marfan, hội chứng Hurler.

3. Bệnh lý dây chằng:

–         Thoái hoá nhầy gây đứt dây chằng.

–         Di chứng thấp tim: dày, dính, vôi hoá dây chằng.

4. Bệnh lý cột cơ:

–         Nhồi máu cơ tim gây đứt cột cơ nhú: gây h�?hai lá cấp, biểu hiện lâm sàng bằng triệu chứng suy tim nặng, có th�?shock tim.

–         Rối loạn hoạt động cơ nhú:

–         Thiếu máu cơ tim

–         Bệnh lý thâm nhiễm cơ tim: amyloid, sarcoid.

Bẩm sinh: d�?dạng, van hình dù…

Câu hỏi : V�?tôi b�?bệnh tim (bệnh hẹp van tim) vậy v�?tôi có th�?mang thai được không?

Do v�?bạn b�?bệnh tim (bệnh hẹp van tim) do đó cần đi khám bác s�?chuyên khoa tim mạch khi d�?định mang thai, nếu có sẵn bệnh lý tim mạch. Quan điểm ph�?n�?có bệnh tim không được mang thai đã hoàn toàn không chính xác.

Thầy thuốc chuyên khoa tim mạch s�?hỏi v�?tiền s�?bệnh của bạn, khám lâm sàng, và yêu cầu bạn làm một s�?thăm dò cận lâm sàng cần thiết đ�?đánh giá chức năng tim cũng như mức đ�?nghiêm trọng của bệnh. Dựa trên kết qu�?xét nghiệm, bác s�?tim mạch s�?cho bạn biết mang thai có an toàn hay không, có những nguy cơ gì tiềm ẩn trong quá trình mang thai, gồm c�?nguy cơ cho thai nhi và cho sức khỏe lâu dài của bạn và đứa tr�? Bác s�?cũng s�?thảo luận v�?các thuốc cần dùng trước khi bạn mang thai.

Cần phải thông báo với bác s�?mọi thuốc bạn đang s�?dụng (gồm c�?thuốc tim mạch lẫn những thuốc không được kê đơn mà bạn vẫn dùng hàng ngày). Bác s�?có th�?điều chỉnh liều thuốc nếu cần thiết hoặc kê thuốc khác an toàn hơn.

Cần có s�?chuẩn b�?kĩ càng khi mang thai và đi khám bác s�?tim mạch định k�?trong quá trình mang thai.

Phần lớn những ph�?n�?có bệnh tim mạch đều có th�?mang thai an toàn và đ�?con khỏe mạnh.

Tuy vậy, một s�?bệnh nhân b�?bệnh tim mạch không nên vội vàng mang thai khi chưa có s�?chữa chạy nhất định vì làm tăng nguy cơ cho c�?m�?và thai nhi: các bệnh hẹp van tim nặng mà chưa được sửa chữa; suy tim nặng, bệnh tim bẩm sinh có tím chưa được sửa chữa, bệnh Marphan…

Câu hỏi: Bệnh tim có di truyền không? Chồng mới cưới của em gái tôi b�?bệnh h�?van hai lá do thấp tim, vậy cháu tôi có th�?b�?bệnh tim không?

Hầu hết các bệnh lý tim đều không phải là bệnh di truyền. Một s�?bệnh lý tim như bệnh cơ tim giãn, bệnh cơ tim phì đại hoặc hội chứng Brugada �?có tính chất gia đình.

Thấp tim hay còn gọi là Thấp khớp cấp hoặc Sốt thấp (Rheumatic Fever) là một trong những bệnh của h�?miễn dịch mô liên kết, nguyên nhân gây bệnh là do nhiễm vi khuẩn liên cầu có kh�?năng gây tan máu nhóm A (Streptocucus A) tại đường hô hấp trên. Biến chứng thường gặp của Thấp tim là tổn thương van tim trong đó hay gặp nhất là tổn thương van hai là và tổn thương van động mạch ch�? Tổn thương trên van tim có th�?gặp h�?van tim hoặc hẹp van tim hoặc vừa hẹp vừa h�?van tim. Tổn thương van tim là hậu qu�?của bệnh thấp tim và vì th�?bệnh lý này không di truyền cho con cái. Đ�?phòng tránh bệnh thấp tim cần gi�?v�?sinh môi trường sạch s�? tránh sống �?nơi ẩm thấp, không đ�?nhiễm lạnh cho tr�?em. Một khi tr�?có dấu hiệu của viêm đường hô hấp trên, tr�?cần được điều tr�?triệt đ�?và sớm. Nếu tr�?có các biểu hiện đau khớp thì cần đưa ngay tr�?đến khám �?các cơ s�?y t�?

Câu hỏi : Bệnh thấp tim là gì? Nguyên nhân gây bệnh? Bệnh có nguy hiểm không?

Thấp tim là bệnh lý viêm t�?miễn, xuất hiện sau khi nhiễm khuẩn đường họng miệng. Vi khuẩn gây bệnh là liên cầu gây tan huyết nhóm A. Trong vòng 2 đến 3 tuần sau nhiễm liên cầu vùng hầu họng, nếu không được điều tr�?đầy đ�? bệnh có th�?tiến triển thành thấp tim.

Bệnh thấp tim ph�?biến nhất �?lứa tuổi t�?5-15 tuổi, dù bệnh có th�?xuất hiện �?tr�?nh�?hơn và c�?người lớn. T�?l�?mắc bệnh �?tr�?nam và n�?là như nhau.

Thấp tim có th�?gây các biến chứng nặng n�?�?não, tim, khớp, da. �?tim, thấp tim đ�?lại những hậu qu�?kéo dài như viêm tim, dày dính van tim. Lâu dần s�?dẫn tới tổn thương van tim, suy tim, rối loạn nhịp tim, đột qu�? thậm chí t�?vong.

Mặc dù ngày nay hiếm gặp �?các nước phát triển, thấp tim vẫn còn ph�?biến �?các nước đang phát triển, nhất là những nơi có điều kiện v�?sinh và dinh dưỡng kém như châu Phi hay Nam Á. �?Việt Nam, t�?l�?thấp tim đã giảm nhiều nhưng vẫn có nhiều bệnh nhân phải đến viện với di chứng tổn thương van tim, hậu qu�?của việc b�?thấp tim lúc tr�?

Câu hỏi: Con tôi được chẩn đoán bệnh thấp tim, bác s�?nói cần tiêm phòng lâu dài? Vậy tiêm phòng thấp tim có tác dụng gì? Có nguy hiểm gì không? Tiêm đến khi nào?

1. Tác dụng của tiêm phòng thấp:

Tại Việt Nam, hiện nay, thấp tim vẫn là nguyên nhân ch�?yếu gây ra các bệnh van tim. Thấp tim gây ra bởi các vi khuẩn thuộc nhóm liên cầu, đặc biệt sau viêm họng do liên cầu t�?vài tuần đến vài tháng, dẫn đến tổn thương các cấu trúc van tim, tiến triển dần gây dày, co kéo, vôi hóa t�?chức van tim. Nh�?s�?phát triển nhanh của nhiều loại kháng sinh, t�?l�?thấp tim ngày nay đang có xu hướng giảm rõ rệt. Tuy nhiên t�?l�?thấp tim �?Việt Nam còn cao.

 Bản chất của bệnh thấp tim rất hay tái phát, đặc biệt trong thời k�?thiếu nhi và thanh niên, mà mỗi lần tái phát làm cho bệnh tim có th�?nặng lên các tổn thương van tim tiến triển nhanh hơn. Tuy nhiên, thấp tim có th�?phòng ngừa được bằng cách giáo dục tốt ch�?đ�?v�?sinh phòng bệnh, khi có viêm họng do liên cầu cần điều tr�?sớm, đầy đ�? và đặc biệt, khi phát hiện b�?thấp tim cần được quản lý theo dõi chặt ch�?tại các cơ s�?y t�?và tiêm phòng thấp đầy đ�? Tiêm phòng thấp là biện pháp tốt nhất đ�?phòng ngừa thấp tim tái phát, hạn ch�?tiến triển của bệnh van tim do thấp.

2. Những nguy cơ của tiêm phòng thấp

          Thuốc dùng đ�?tiêm phòng thấp là penicillin tác dụng chậm. Cũng giống như các kháng sinh khác, tác dụng không mong muốn của thuốc có th�?gặp đầu tiên là phản ứng d�?ứng với thuốc biểu hiện �?các mức đ�?t�?nh�?như mẩn ngứa, nổi m�?đay, nặng hơn có th�?có biểu hiện shock phản v�? Trước khi tiêm phòng thấp, tất c�?các bệnh nhân đều được th�?phản ứng trước, nhằm làm giảm thiểu nguy cơ xảy ra phản ứng không mong muốn với thuốc. Một s�?tác dụng ph�?khác cũng có th�?gặp là đau v�?trí tiêm, do tiêm không đúng kĩ thuật, chảy máu, hay tiêm vào thần kinh ngồi (ít gặp)

3.Thời gian tiêm phòng thấp                               

Bắt đầu tiêm phòng thấp ngay sau khi điều tr�?đợt thấp tim cấp

Thời gian tiêm d�?phòng thấp thay đổi tu�?theo tình trạng bệnh: Thấp tim lần đầu hay tái phát nhiều lần, bệnh thấp tim có ảnh hưởng đến tim và các van tim hay chưa, mức đ�?ảnh hưởng đến van tim như th�?nào�?/span>

Thông thường thời gian phòng thấp tùy theo từng bệnh nhân c�?th�?

+ Thấp tim có viêm cơ tim, đ�?lại di chứng van tim: D�?phòng ít nhất đến 40 tuổi, có th�?suốt đời.

+ Thấp tim có viêm tim nhưng chưa đ�?lại di chứng van tim: ít nhất 10 năm cho đến tuổi trưởng thành, một s�?trường hợp lâu hơn.

 + Thấp tim không có viêm tim: phòng liên tục trong 5 năm, nếu trong 5 năm có 1 lần tái phát thì phòng đến 21 tuổi hoặc lâu hơn tùy trường hợp.

Chuyên đ�? Rối Loạn Nhịp Tim – BS CK II Nguyễn Trung Hiếu – TK Nội tim mạch – BVĐK Long An

Câu hỏi: Tôi b�?nhịp chậm, đã được cấy máy tạo nhịp tim, xin giải thích rõ v�?hoạt động máy tạo nhịp tim và tôi phải lưu ý gì trong cuộc sống ?

Tr�?lời:

Nhịp chậm làm cho người bệnh cảm giác mệt mỏi, và đôi khi có th�?ngất do thiếu máu não, gây nguy hiểm tính mạng. Một khi nhịp chậm đã gây triệu chứng, người bệnh cần được nhập viện đ�?cấy máy tạo nhịp tim giúp qu�?tim hoạt động với tần s�?bình thường đảm bảo cung cấp máu cho toàn cơ th�? Một h�?thống tạo nhịp nhân tạo gồm hai thành phần: nguồn phát và dây dẫn truyền. Nguồn tạo nhịp là một thiết b�?nh�?chạy bằng pin. Nó sản sinh ra các xung điện học làm tim co bóp. Thiết b�?này được cấy ngay dưới da thông qua một được rạch da nh�? thường �?vùng dưới đòn trái.

Nguồn tạo nhịp nối với tim nh�?những dây dẫn siêu nh�?được cấy cùng lúc. Xung động s�?theo h�?thống dẫn này đi đến tim và được cài đặt đ�?phát xung động theo một khoảng thời gian nhất định, phù hợp với nhịp hoạt động của �?phát nhịp t�?nhiên của tim, kích thích qu�?tim co bóp.

Những lưu ý trong cuộc sống

–         Tránh các áp lực đè lên vùng ngực nơi đặt máy tạo nhịp. Ph�?n�?có th�?cảm thấy thoải mái hơn với một miếng lót nh�?đệm giữa vết rạch da với dây đeo áo ngực. Tắm gội không ảnh hưởng đến máy, vì máy s�?hoàn toàn không b�?tiếp xúc với nước.

–         Tuân th�?chiến lược điều tr�?của bác sĩ. Đi lại bằng ôtô, tàu ho�? hay máy bay không có gì nguy hại. Những người được đặt máy tạo nhịp vẫn có th�?sinh hoạt tình dục bình thường.

–         Tập th�?dục mỗi ngày, bất c�?bài tập nào bạn thích. Bạn có th�?đi b�?ngắn, hoặc vận động tay chân đ�?giúp lưu thông tuần hoàn. Nếu chưa hiểu rõ v�?các bài tập, hãy hỏi ý kiến bác sĩ. Bạn hoàn toàn có th�?thực hiện các hoạt động bình thường như những người cùng đ�?tuổi khác.

–         Đừng tập quá tải. Ngừng tập nếu cảm thấy mệt. Khối lượng vận động phù hợp s�?giúp bạn cảm thấy khỏe hơn.

Đến khám bác sĩ trong trường hợp:

–         Bạn có khó th�?/span>

–         Bạn bắt đầu tăng cân và phù n�?cẳng chân hoặc quanh mắt cá chân

–         Bạn b�?chóng mặt, thoáng ngất, hoặc có những cơn choáng ngắn

Câu hỏi : Tôi thấy hồi hộp trống ngực, đi khám được phát hiện rung nhĩ, như vậy có nguy hiểm không ? Tôi phải làm gì?

Tr�?lời:

Bản thân rung nhĩ ít khi nguy hiểm chết người nhưng nó có th�?dẫn tới một s�?biến chứng nặng n�? Các triệu chứng thường gặp của rung nhĩ gồm cảm giác hồi hộp, trống ngực, mệt mỏi, khó th�?do suy tim, và nguy hiểm nhất là đột qu�?(méo miệng, liệt nửa người, có th�?hôn mê và t�?vong). Vì th�? nếu bạn đã được chẩn đoán là rung nhĩ, bạn cần phải tới bác sĩ đ�?được khám và điều tr�?ngay

Trước hết, cần xác định xem rung nhĩ này do nguyên nhân gì, và s�?tiến hành điều tr�?theo nguyên nhân. �?Việt Nam, một t�?l�?cao bệnh nhân gặp rung nhĩ do bệnh lý van tim do thấp (hẹp hai lá), nguyên nhân th�?2 hay gặp là rung nhĩ do cường giáp, basedow. Bạn cần làm xét nghiệm hormon tuyến giáp đ�?xem mình có b�?cường giáp hay basedow không. Một nguyên nhân rung nhĩ nữa là cao huyết áp lâu ngày, bệnh suy tim người già, hoặc một s�?rối loạn chuyển hóa khác. Nếu bạn không mắc bệnh nào trong s�?những bệnh trên mà ch�?có rung nhĩ đơn thuần được gọi là rung nhĩ vô căn.

Trong mọi trường hợp rung nhĩ, bạn cần phải uống thuốc đều đặn theo đơn của bác sĩ. Khi b�?rung nhĩ, bạn có nguy cơ cao hình thành cục máu đông trong buồng tim, điều này s�?dẫn đến những nguy cơ tắc mạch não, mạch chi dẫn đến liệt nửa người, hoặc tàn ph�? Uống thuốc đều đặn theo đơn của bác sĩ là biện pháp tốt nhất đ�?phòng ngừa các biến chứng này.

Bạn cũng nên lựa chọn một lối sống có lợi cho sức kho�?. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ của bạn v�?làm th�?nào đ�?ăn uống một cách khoa học, chọn một môn th�?thao mà bạn yêu thích và vận động th�?lực phù hợp, đều đặn.

Bạn có th�?cảm thấy gia đình, bạn bè và đồng nghiệp không hiểu bạn bởi những triệu chứng của bệnh thường rất kín đáo và khó đ�?cho mọi người thấy. Bạn có th�?cảm thấy mệt mỏi trong các sinh hoạt bình thường, khi di du lịch hay khó tham gia vào các hoạt động mà bạn yêu thích. Bác sĩ của bạn s�?giúp bạn có k�?hoạch điều tr�?đ�?kiểm soát tình trạng rung nhĩ. Điều này s�?giúp bạn tiếp tục cuộc sống bình thường. Bạn nên cho gia đình và bạn bè biết v�?tình trạng bệnh của mình, k�?hoạch điều tr�?và thay đổi lối sống cho phù hợp. Như vậy, những người thân xung quanh không những s�?hiểu mà còn c�?vũ và động viên bạn đ�?tìm cách chung sống với rung nhĩ.

Chuyên đ�? Mạch Vành Tim – BS CK II Nguyễn Trung Hiếu – TK Nội tim mạch – BVĐK Long An 

Câu hỏi : Tôi nghe nói b�?bệnh động mạch vành rất nguy hiểm? có các loại bệnh động mạch vành như th�?nào? Làm sao biết tôi có b�?bệnh động mạch vành hay không?

Tr�?lời:

Thật vậy, bệnh động mạch vành rất nguy hiểm. Theo ước tính hiện �?M�?có khoảng gần 7 triệu người b�?bệnh động mạch vành và hàng năm có thêm khoảng 350.000 người b�?đau thắt ngực mới. T�?l�?này �?các nước phát triển khác cũng rất đáng lo ngại. Tại châu Âu, có tới 600.000 bệnh nhân t�?vong mỗi năm do bệnh động mạch vành và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây t�?vong. Đối với các nước đang phát triển, trong đó có Việt nam, bệnh động mạch vành đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng và gây nhiều thay đổi trong mô hình bệnh tim mạch

Bệnh của động mạch vành thường bao gồm 3 dạng bệnh lý như sau:

–         Đau thắt ngực ổn định là tình trạng không có những diễn biến nặng lên bất ổn của cơn đau thắt ngực trong vòng vài tuần gần đây. Với đau thắt ngực ổn định thì tình trạng lâm sàng thường ổn định, cơn đau thắt ngực ngắn, xảy ra khi gắng sức, đ�?khi ngh�?và đáp ứng tốt với các thuốc nhóm Nitrates. Đau thắt ngực ổn định thường liên quan đến s�?ổn định của mảng xơ vữa.

–         Đau thắt ngực không ổn định là tình trạng bất ổn v�?lâm sàng, cơn đau thắt ngực xuất hiện nhiều và dài hơn, xảy ra c�?khi bệnh nhân ngh�?ngơi và cơn đau ít đáp ứng với các Nitrates. Cơn đau này thường liên quan đến tình trạng bất ổn của mảng xơ vữa động mạch vành. Đau thắt ngực không ổn định có th�?dẫn tới Nhồi máu cơ tim (NMCT) hoặc ổn định lại đ�?thành đau thắt ngực ổn định.

–         Nhồi máu cơ tim là tình trạng b�?tắc hoàn toàn động mạch vành (ĐMV) một cách nhanh chóng gây hoại t�?vùng cơ tim phía sau phần nuôi dưỡng của đoạn ĐMV b�?tắc. V�?cơ ch�?gây NMCT cũng giống phần nào so với cơn đau thắt ngực không ổn định là do s�?nứt v�?của mảng xơ vữa và gây huyết khối bịt tắc hoàn toàn ĐMV.

 Vậy chẩn đoán bệnh như th�?nào?

Nếu bạn có những triệu chứng của bệnh bạn nên đi khám bác sĩ. Bác sĩ có th�?yêu cầu bạn làm các xét nghiệm cần thiết như:

–         Điện tâm đ�?(ĐTĐ) thường quy là một thăm dò đơn giản giúp chẩn đoán bệnh.

–         Xét nghiệm máu: các men tim có trong máu có th�?bình thường hoặc tăng trong nhồi máu cơ tim.

–         Siêu âm tim: thường giúp ích cho chẩn đoán rối loạn vận động vùng (nếu có), đánh giá chức năng thất trái (đặc biệt sau nhồi máu cơ tim) và các bệnh lý tổn thương van tim kèm theo hoặc giúp cho các bác sĩ chẩn đoán phân biệt với các bệnh khác.

–         Nghiệm pháp gắng sức là phương pháp ghi lại những thay đổi của trái tim khi bạn phải hoạt động gắng sức. Như chúng ta đã biết, khi ngh�?thì dù bạn có b�?hẹp ĐMV nhưng vẫn đ�?kh�?năng đ�?nuôi dưỡng cho phần cơ tim nên có th�?s�?không phát hiện đượng những biến đổi trên các biện pháp thăm dò thông thường (điện tim đ�? phóng x�?đ�? siêu âm tim..). Khi phải gằng sức đỏi hỏi nhu cầu cao hơn thì nơi ĐMV b�?hẹp s�?không đ�?kh�?năng cung cấp ô xy cho cơ tim phía sau và khi đó mới l�?ra những thay đổi của việc thiếu máu cơ tim trên các thăm dò. Điện tim đ�?gắng sức là một biện pháp khá hữu hiệu và kinh điển. Bạn s�?được yêu cầu đạp xe với tốc đ�?tăng dần hoặc chạy trên thảm chạy có chương trình với tốc đ�?tăng dần, đồng thời bạn được gắn điện tim đ�?ghi theo các diễn biến. Qua đó bác s�?có th�?biết được bạn có th�?b�?bệnh ĐMV hay không và mức đ�?như th�?nào. Kết qu�?này có th�?hướng tới các thăm dò chính xác hơn.

–         Bác sĩ có th�?yêu cầu bạn thông tim và chụp mạch vành. Đây là biện pháp tốt nhất và hiện đại nhất cho phép chẩn đoán bệnh lý động mạch vành bởi vì nó cho phép người bác sĩ có th�?nhìn thấy chính xác động mạch vành nào b�?hẹp hay tắc dưới màn huỳnh quang tăng sáng.

Câu hỏi: Nguyên nhân gây bệnh động mạch vành là gì?

Tr�?lời:

Qu�?tim như một khối cơ hoạt động như như một cái bơm tống máu đi khắp cơ th�? Đ�?đảm bảo chức năng này, qu�?tim phải nhận đ�?oxygen. Oxy được cung cấp tới cơ tim qua h�?thống động mạch vành, h�?thống này bao ph�?xung quanh qu�?tim. Khi b�?bệnh lí động mạch vành, dòng máu tới động mạch giảm sút. Khi đó cơ tim không nhận đ�?oxy, và triệu chứng đau ngực xuất hiện (còn được gọi cơn đau thắt ngực).

Bệnh lí này do s�?lắng đọng các chất béo như cholesterol, nó nằm dọc thành mạch được gọi mảng xơ vữa. Chắc các bạn đã từng nghe tới các khái niệm như “mảng�? “tổn thương�? “tắc nghẽn�?hay “hẹp�? Điều này có nghĩa rằng có s�?hẹp của thành mạch gây ra do s�?dầy lên do lắng đọng các chất béo, thậm chí có th�?gây tắc mạch. Do động mạch vành cung cấp máu giàu oxy cho cơ tim nên khi s�?tắc nghẽn không được điều tr�?có th�?rất nguy hiểm, dẫn tới nhồi máu cơ tim hay thậm chí t�?vong. Có rất nhiều các nguyên nhân có hại trong cuộc sống có th�?gây hẹp hay tắc một hay nhiều các động mạch vành của bạn.

Tại sao lại có th�?b�?bệnh động mạch vành (b�?xơ vữa động mạch vành)?

Trong quá trình sống của chúng ta có rất nhiều yếu t�?nguy cơ đã được tìm ra là nguyên nhân làm tăng kh�?năng b�?xơ vữa gây hẹp ĐMV. Hiện nay, các nghiên cứu đã cho thấy rõ có 2 loại yếu t�?nguy cơ của bệnh ĐMV như sau:

–         Yếu t�?nguy cơ không th�?thay đổi được:

o   Tuổi cao (nam trên 50 và n�?trên 55 tuổi).

o   Giới nam nguy cơ b�?nhiều hơn n�?khoảng 2 �?3 lần.

o   Gia đình có người b�?bệnh ĐMV.

o   Chủng tộc.

–         Yếu t�?nguy cơ có th�?thay đổi được:

o   Hút thuốc lá

o   Béo phì

o   Lười vận động

o   Tăng huyết áp

o   Đái tháo đuờng

o   Rối loạn m�?máu

o   Stress …

 Vấn đ�?chính là chúng ta phải biết rõ chúng ta có th�?mang những yếu t�?nguy cơ không th�?thay đổi được nào và cần phải tránh hoặc t�?b�?hoặc kịp thời khống ch�?những nguy cơ có th�?thay đổi được.

Trong mọi truờng hợp, “phòng bệnh hơn chữa bệnh�?luôn luôn là nguyên tắc bất di bất dịch trong cuộc sống. Bạn hãy c�?gắng tạo cho mình được một cuộc sống với ít nhất những yếu t�?nguy cơ nếu có th�?

Câu hỏi: Làm th�?nào ngăn ngừa bệnh động mạch vành?

Tr�?lời:

Đ�?ngăn ngừa bệnh động mạch vành trước tiên, cùng với s�?giúp đ�?của thầy thuốc, bạn phải đánh giá là mình thuộc nhóm nguy cơ thấp hay cao.

Nhiều câu hỏi bạn có th�?t�?tr�?lời được. Bạn có hút thuốc? Bạn có thừa cân? Bạn có uống quá nhiều rượu? Có ai trong gia đình bạn mắc bệnh tim mạch hay tăng huyết áp?. Tuy nhiên, đ�?đánh giá đầy đ�?v�?mức đ�?nguy cơ của bản thân, bạn cần có s�?tr�?giúp của thầy thuốc. Thầy thuốc s�?đo huyết áp, s�?gửi máu của bạn đi làm xét nghiệm v�?cholesterol, triglycerid, đường trong máu đồng thời khai thác tiền s�?và tiến hành quá trình thăm khám. Thầy thuốc có th�?ghi điện tâm đ�?hoặc tiến hành một vài xét nghiệm chuyên biệt nào đó đ�?xác định xem qu�?tim bạn có b�?phì đại hay bất thường không. Bằng việc kết hợp những thông tin thu được v�?các yếu t�? thầy thuốc s�?giúp bạn xác định được tổng nguy cơ.

Khi các thông s�?v�?nguy cơ đã được thu thập và lượng giá, một chương trình điều tr�?hướng tới việc điều chỉnh các yếu t�?nguy cơ có th�?được bắt đầu.

Nếu bạn là người không mang yếu t�?nguy cơ và không mắc bệnh tim mạch, những lời khuyên đơn giản dưới đây s�?luôn hữu ích và nếu có, cũng s�?rất ít gây hại cho bạn:

• Thực hiện ch�?đ�?ăn uống có lợi cho tim, ít m�?bão hoà và cholesterol, nhiều rau, qu�? cá…
• Giảm cân nặng nếu bạn thừa cân.
• Hạn ch�?muối đưa vào cơ th�? Đa s�?chúng ta ăn nhiều muối hơn lượng cơ th�?chúng ta cần. Nhiều thức ăn t�?nhiên đã chứa muối hoặc muối đã được thêm vào trong quá trình ch�?biến. Đơn giản nhất, bạn hãy hạn ch�?cho muối vào thức ăn khi nấu nướng.
• Bắt đầu một chương trình tập luyện th�?dục. Tập luyện đều đặn có lợi cho tất c�?mọi người. Bạn hãy chọn một phương pháp phù hợp với s�?thích, thời gian và kh�?năng của bạn. Luyện tập đều đặn, mỗi ngày ít nhất 45 phút.
• Nếu bạn hút thuốc, hãy ngừng ngay.
• Nếu bạn uống rượu, hãy vừa phải.
• Học cách làm giảm căng thẳng, tránh phản ứng với các tình huống có th�?gây stress bởi nó ch�?làm vấn đ�?tr�?nên trầm trọng hơn mà thôi.
• Đi khám bệnh định k�?đ�?đánh giá mức đ�?nguy cơ của bạn. Một h�?sơ hoàn toàn trong sạch v�?sức kho�?tại một thời điểm nào đó không th�?suốt đời đảm bảo được rằng bạn không có bệnh tật.

Trong trường hợp bạn đã được xác định tăng huyết áp hoặc có lượng cholesterol trong máu cao? Thời gian bắt đầu và việc chọn lựa một phác đ�?điều tr�?hãy đ�?người thầy thuốc quyết định, tất nhiên phải có s�?đồng ý của bạn. Nhìn chung, khi b�?tăng huyết áp, tăng lượng cholesterol trong máu hoặc có nhiều yếu t�?nguy cơ kết hợp, bạn cần được điều tr�?bằng thuốc. Tất nhiên, bạn hoàn toàn có th�?khởi đầu bằng thực hiện ch�?đ�?ăn kiêng, tập luyện th�?lực và điều chỉnh các thói quen có hại.

Câu hỏi: Dấu hiệu nào phải chú ý là có th�?b�?Nhồi máu cơ tim?

Tr�?lời:

Dấu hiệu cần phải chú ý bạn có th�?b�?nhồi máu cơ tim đó là triệu chứng đau thắt ngực. Cơn đau thắt ngực điển hình là đau như bóp nghẹt phía sau xương ức hoặc hơi lệch sang trái, lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út. Nhiều khi bạn có cảm giác như b�?“voi giẫm lên ngực�? Cơn đau thường kéo dài hơn 20 phút và không đ�?khi dùng Nitroglycerin. Một s�?trường hợp đau có th�?lan lên c�? cằm, vai, sau lưng, tay phải, hoặc vùng thượng v�?

Tuy nhiên cũng có một s�?trường hợp NMCT có th�?xảy ra mà bệnh nhân không hoặc ít cảm giác đau (NMCT thầm lặng), hay gặp �?bệnh nhân sau m�? người già, bệnh nhân có tiểu đường hoặc tăng huyết áp.

Kèm theo đau người bệnh có th�?rất hoảng s�? vã m�?hôi, khó th�? hồi hộp đánh trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn…

Khi bạn b�?đau ngực như vậy hãy nằm yên và gọi người giúp đ�?hoặc gọi điện thoại cấp cứu. Không được c�?gắng đi lại hoặc tiếp tục làm việc gì đó.

Câu hỏi: Phải làm gì khi bản thân hoặc người nhà b�?cơn đau ngực trái đột ngột?

Tr�?lời:

Thông thường, đau ngực trái có th�?do rất nhiều nguyên nhân. Có những nguyên nhân tương đối lành tính (như ngoại tâm thu), trong khi lại có những nguyên nhân là tình trạng cấp cứu nặng (như nhồi máu cơ tim, phình tách động mạch ch�?.

Nếu bạn còn tr�?tuổi, không có tiền s�?bệnh tim mạch, cơn đau ngực ngắn (kéo dài khoảng vài chục giây đến nửa phút) thì thường không liên quan đến tình trạng cấp cứu nghiêm trọng. Hãy bình tĩnh ngh�?ngơi đ�?cơn đau qua đi và đến khám bác s�?

Ngược lại, nếu bạn là người có tuổi, có tiền s�?bệnh tăng huyết áp, tiền s�?đái tháo đường, thì cơn đau ngực trái là một dấu hiệu cho thấy bạn cần phải đến cơ s�?y t�?ngay lập tức.

Nếu bạn đau ngực theo từng cơn, mỗi cơn kéo dài t�?10 phút đến vài gi�? có kh�?năng bạn b�?mắc bệnh mạch vành. Các triệu chứng của cơn đau ngực rất đa dạng, như đau bóp nghẹt ngực, đau bỏng rát, đau như dao đâm, hoặc ch�?là cảm giác tức hay nặng ngực. Cơn đau không giảm đi khi thay đổi tư th�? Những triệu chứng kèm theo có th�?là vã m�?hôi, buồn nôn, khó th�? mệt, đánh trống ngực,�?Nếu bạn có tiền s�?tăng huyết áp, và đau ngực liên tục không giảm, cơn đau lan ra sau lưng, có kh�?năng bạn b�?phồng hay tách thành động mạch ch�? C�?bệnh mạch vành và phồng tách động mạch ch�?đều là tình trạng cấp cứu nội khoa, S�?chậm tr�?trong việc cấp cứu có th�?khiến bạn phải tr�?giá bằng mạnh sống của mình. Do vậy, hãy đến cơ s�?y t�?càng sớm càng tốt.

Câu hỏi : Xin cho biết đặt stent động mạch vành là gì? Làm như th�?nào?

Tr�?lời:

Stent động mạch vành là những khung lưới kim loại nh�?được đưa vào trong lòng mạch vành, nhằm mục đích m�?rộng lòng mạch b�?hẹp và gi�?nó không hẹp lại.

Có hai loại stent mạch vành: stent thường và stent ph�?thuốc. Stent ph�?thuốc có tác dụng ngăn ngừa tiến triển của lớp nội mạc, qua đó làm giảm đáng k�?t�?l�?tái hẹp sau can thiệt động mạch vành.

Stent được đưa vào cơ th�?nh�?một ống thông có bóng �?đầu. �?trạng thái ban đầu, bóng xẹp và stent ph�?bên ngoài bóng. Sau khi đưa bóng đến nhánh động mạch vành b�?hẹp, bác s�?s�?bơm căng bóng. Bóng n�?ra khiến stent n�?theo và áp sát vào lòng động mạch vành. Bóng sau đó được làm xẹp và rút ra khỏi mạch vành, đ�?lại stent vĩnh viễn trong lòng mạch.

Th�?thuật đặt stent mạch vành là một th�?thuật tiến hành qua da, ch�?cần gây tê tại ch�? không cần gây mê. Thời gian th�?thuật kéo dài t�?45 phút cho đến 120 phút, tùy trường hợp.

Hai biến chứng chính sau khi đặt stent mạch vành là tái hẹp stent và tắc lại stent do huyết khối. Đ�?ngăn ngừa hai biến chứng này, bệnh nhân cần uống thuốc liên tục, đều đặn. Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu như aspirin và clopidogrel (biệt dược có tên Plavix) và thuốc h�?m�?máu nhóm statin là những thuốc quan trọng nhất. Bệnh nhân sau khi đặt stent mạch vành được khuyên nên uống clopidogrel tối thiểu 12 tháng, uống aspirin suốt đời (nếu không có chống ch�?định).

Hãy đi khám bác s�?định k�?đ�?được kê đơn thuốc đầy đ�?và phù hợp.

Câu hỏi: Tôi b�?nhồi máu cơ tim cấp, đã được can thiệp đặt stent động mạch vành? Sau bao lâu tôi có th�?đi làm tr�?lại được?

Tr�?lời:

Đa s�?bệnh nhân được xuất viện trong vòng 2-3 ngày sau khi được đặt stent kịp thời và nếu bạn không b�?biến chứng nào đáng k�? Khi thầy thuốc cho rằng tình trạng bệnh đã ổn định, bạn có th�?ra viện. Bạn cần vận động càng sớm càng tốt theo ch�?dẫn của thày thuốc. Nhìn chung, bạn có th�?quay lại làm việc trong vòng 2- 4 tuần sau khi ra viện. Tuy nhiên, bạn cần được tư vấn của thày thuốc dựa trên kh�?năng gắng sức của bạn. Trong giai đoạn đầu, bạn nên tránh những công việc nặng, căng thẳng và nên làm nửa thời gian. Sau đó, bạn s�?dần tr�?lại công việc như bình thường. Thầy thuốc có th�?s�?cần theo dõi tiến triển của bạn ngay c�?khi bạn đã v�?nhà. Vì vậy, hãy đến khám lại nếu được yêu cầu. Thầy thuốc s�?điều chỉnh đơn thuốc và đưa ra những lời khuyên phù hợp cho bạn. Hãy dành thời gian đ�?hỏi k�?bác s�?v�?đơn thuốc, những hoạt động th�?lực bạn được làm và không nên làm, thay đổi lối sống, hoặc bất k�?vấn đ�?nào làm bạn lo lắng.

Câu hỏi: B�?đau ngực đột ngột nghi nhồi máu cơ tim cấp? có th�?dùng các thuốc đông y (như viên An cung hoàn) đ�?cho cấp cứu không?

Tr�?lời:

Nhồi máu cơ tim cấp là một cấp cứu nội khoa, cần được chẩn đoán và điều tr�?kịp thời. Các biện pháp điều tr�?hiện đại (như can thiệp động mạch vành thì đầu) có th�?cứu sống bạn và đưa bạn tr�?v�?cuộc sống bình thường nếu như bạn được can thiệp kịp thời. Sớm được chút nào thì cơ hội sống sót và chất lượng cuộc sống sau này của bạn s�?tăng thêm chút đó ! Do vậy, nếu bạn xuất hiện các triệu chứng đau ngực đột ngột, bạn hãy gọi xe cấp cứu ngay và đến cơ s�?y t�?gần nhất. Chậm tr�?trong điều tr�?có th�?dẫn tới nhiều hậu qu�?nghiêm trọng, thậm chí t�?vong. Các thuốc Đông y (như viên An cung hoàn) không h�?có vai trò rõ ràng trong điều tr�?bệnh lý mạch vành nói chung và nhồi máu cơ tim cấp nói riêng. Do vậy, không nên uống thuốc Đông y nếu bạn nghĩ mình b�?nhồi máu cơ tim. Thời gian tìm kiếm và uống những loại thuốc không cần thiết s�?là lãng phí chút thời gian quý báu đ�?điều tr�?triệt đ�?bệnh mạch vành của bạn

Câu hỏi: Tôi b�?bệnh động mạch vành và được ch�?định phẫu thuật làm cầu nối, hiện rất lo lắng. Xin cho hỏi phẫu thuật này là gì? Có nguy hiểm không?

Tr�?lời:

Phẫu thuật làm cầu nối ch�?vành là một phẫu thuật nhằm tái thông dòng chảy mạch vành, thường được s�?dụng đ�?cải thiện dòng máu nuôi cơ tim cho những bệnh nhân hẹp mạch vành mức đ�?nặng. Khi phẫu thuật, bác s�?s�?s�?dụng một đoạn động mạch hoặc tĩnh mạch “lành lặn�? không b�?hẹp t�?chính cơ th�?của bạn (thường dùng động mạch vú trong, động mạch quay, tĩnh mạch hiển) đ�?nối t�?động mạch ch�?đến nhánh mạch vành b�?hẹp. Cầu nối này s�?đảm đương vai trò vận chuyển máu giàu oxy đến nuôi cơ tim. Ngay trong một cuộc mổ[U1] , phẫu thuật viên có th�?làm luôn 4 �?6 cầu nối ch�?vành cho tất c�?các nhánh động mạch vành b�?hẹp nặng.

Không phải ai có bệnh mạch vành cũng cần làm phẫu thuật cầu nối ch�?vành. Thầy thuốc s�?quyết định bạn có cần phẫu thuật không, dựa trên một s�?yếu t�?như mức đ�?hẹp mạch vành, triệu chứng lâm sàng hoặc cân đối khi so sánh giữa lợi ích và nguy cơ của phẫu thuật với các biện pháp điều tr�?khác như can thiệp đặt stent mạch vành qua da hoặc điều tr�?thuốc đơn thuần.

Kết qu�?phẫu thuật làm cầu nối ch�?vành nói chung rất kh�?quan, với trên 85% bệnh nhân cải thiện rõ rệt triệu chứng lâm sàng, giảm t�?l�?nhồi máu cơ tim, và giảm t�?l�?t�?vong.

Tuy nhiên, phẫu thuật làm cầu nối ch�?vành là loại phẫu thuật lớn (đại phẫu) nên cũng có t�?l�?gặp biến chứng nhất định dù khá thấp như: đau, nhiễm khuẩn, chảy máu, suy thận, d�?ứng thuốc gây mê, đột qu�? nhồi máu cơ tim, hoặc t�?vong.

Sau m�? bạn s�?cần t�?6 đến 12 tuần đ�?hồi phục. Đa s�?người bệnh quay tr�?lại với công việc thường ngày trong khoảng 6 tuần sau phẫu thuật. Sau m�? bạn cần đến khám bác s�?định k�? thay đổi lối sống đ�?ngăn ngừa tiến triển nặng hơn của bệnh mạch vành, và uống thuốc đều theo đơn.

Câu hỏi: Tôi đã được đặt stent động mạch vành? Tôi có phải uống thuốc tiếp tục không?

Tr�?lời:

Stent mạch vành là một bước tiến lớn của ngành tim mạch nói chung và tim mạch can thiệp nói riêng. Stent mạch vành hạn ch�?s�?tái hẹp lòng mạch, cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh, giảm t�?l�?nhập viện vì bệnh mạch vành.

Tuy nhiên, stent không th�?thay th�?hoàn toàn việc uống thuốc. Ngược lại, sau khi đặt stent mạch vành, nhất là stent ph�?thuốc, bạn càng cần phải tuân th�?ch�?đ�?uống thuốc đều đặn và nghiêm ngặt. Các thuốc thiết yếu đối với bệnh nhân đã đặt stent là thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel), thuốc h�?m�?máu, thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc ức ch�?men chuyển. Ngừng thuốc đột ngột có th�?dẫn đến những hậu qu�?nghiêm trọng, thậm chí là t�?vong. Bạn cần đến khám bác s�?định k�?đ�?được kê đơn thuốc phù hợp cũng như theo dõi và điều tr�?các tác dụng không mong muốn của thuốc.

Câu hỏi: Tôi b�?bệnh động mạch vành, bác s�?nói cần dùng aspirin suốt đời. Như vậy có nguy cơ gì không?

Tr�?lời:

Aspirin có hoạt tính chống ngưng tập tiểu cầu. Thuốc được chứng minh là có tác dụng giảm t�?l�?t�?vong của các bệnh nhân nhồi máu cơ tim, đồng thời ngăn ngừa cơn đau thắt ngực. Aspirin được ch�?định cho mọi bệnh nhân có hẹp đáng k�?động mạch vành, bệnh nhân tiền s�?nhồi máu cơ tim, hoặc những người có nguy cơ cao b�?nhồi máu cơ tim hoặc các biến c�?tim mạch khác. Do vậy nếu không có chống ch�?định, nên dùng aspirin lâu dài.

Bạn không nên uống aspirin nếu bạn có tiền s�?d�?ứng với aspirin hoặc các thuốc chống viêm giảm đau không steroid khác (như ibuprofen, naproxen). Bạn cũng không được uống thuốc khi bạn có các bệnh lý d�?gây chảy máu (như chứng máu khó đông, hemophilia).

Tác dụng ph�?ph�?biến của aspirin là gây kích ứng d�?dày. Thuốc cũng có th�?gây xuất huyết nh�?�?da và niêm mạc. Biến chứng nặng khi dùng thuốc là gây thủng, loét d�?dày, hay chảy máu đến mức nguy hiểm tính mạng, tuy nhiên thì t�?l�?biến chứng nặng rất thấp, nhất là với liều thấp (75-100mg). Bạn nên uống aspirin sau bữa ăn đ�?giảm thiểu tác dụng kích ứng đường tiêu hóa của thuốc. Nói chung, aspirin liều thấp (t�?75 đến 100 mg) uống hàng ngày là đ�?đ�?ức ch�?hình thành cục máu đông, đồng thời ít gây các tác dụng ph�?trầm trọng.

Nếu bạn gặp vấn đ�?bất thường khi dùng thuốc, đừng ngại thông báo cho bác s�? Tuyệt đối không bao gi�?t�?ý ngừng aspirin, nhất là khi bạn đã được đặt stent mạch vành. Ngừng thuốc có th�?dẫn tới các hậu qu�?trầm trọng, thậm chí t�?vong.

Câu hỏi: Các biện pháp nào đ�?xác định b�?bệnh động mạch vành?

Tr�?lời:

Với bệnh nhân có bệnh động mạch vành, triệu chứng đầu tiên thường là cơn đau thắt ngực. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân không đau ngực hoặc cơn đau không điển hình. Nếu nghi ng�?bạn có bệnh mạch vành, bác s�?có th�?yêu cầu bạn làm một s�?thăm dò đ�?xác định bệnh.

Điện tâm đ�?/span>

Điện tâm đ�?là biện pháp đơn giản nhất đ�?tìm các dấu hiệu của bệnh mạch vành. Điện tâm đ�?có th�?có các biểu hiện thiếu máu cơ tim hay hoại t�?cơ tim, các biến chứng của bệnh mạch vành như dày thành tim, giãn buồng tim rối loạn nhịp tim. Điện tâm đ�?là một thăm dò không chảy máu, đơn giản, ít tốn kém, có th�?tiến hành trong vòng 5 phút. Tuy nhiên có khá nhiều trường hợp có bệnh mạch vành mà điện tâm đ�?lại không biến đổi. Ngược lại, điện tâm đ�?có th�?biến đổi trong khi bạn lại không có bệnh mạch vành (trường hợp n�?giới, bệnh nhân béo phì, tăng huyết áp). Lưu gi�?các điện tâm đ�?cũ đ�?so sánh và xác định những biến đổi mới cho phép nâng cao kh�?năng phát hiện bệnh mạch vành.

Siêu âm tim

Siêu âm tim đánh giá vận động các thành tim. Nếu bạn có bệnh động mạch vành, vùng cơ tim được cấp máu bởi nhánh mạch vành đó s�?không được cấp đ�?oxy. Vùng cơ tim đó s�?có hiện tượng rối loạn vận động so với các vùng khác (có th�?giảm vận động hoặc hoàn toàn không vận động). Siêu âm tim cũng là một thăm dò không chảy máu, tuy nhiên đòi hỏi phương tiện hiện đại (máy siêu âm) cũng như bác s�?được đào tạo chuyên khoa. Mặt khác siêu âm tim thường ch�?phát hiện được bệnh mạch vành �?giai đoạn muộn khi bệnh đã gây ra các rối loạn vận động buồng tim.

Nghiệm pháp gắng sức

Nghiệm pháp gắng sức là biện pháp kinh điển đ�?chẩn đoán bệnh mạch vành. Như chúng ta đã biết, khi ngh�?ngơi thì động mạch vành dù b�?hẹp vẫn đ�?kh�?năng đáp ứng nhu cầu oxy của cơ th�? Khi phải gắng sức, nhu cầu oxy cơ th�?tăng lên, và khi đó mới l�?ra các dấu hiệu thiếu máu cơ tim. Thầy thuốc có th�?yêu cầu bạn bằng chạy trên thảm chạy, hoặc đạp xe tại ch�?với tốc đ�?tăng dần, hoặc h�?s�?truyền thuốc cho bạn đ�?gây tình trạng gắng sức thực nghiệm.. Tình trạng thiếu máu cơ tim khi gắng sức s�?được ghi nhận và đánh giá bằng một s�?biện pháp như điện tâm đ�?gắng sức, siêu âm tim gắng sức, hoặc x�?hình cơ tim gắng sức. Qua đó, thầy thuốc đánh giá bạn có kh�?năng b�?bệnh mạch vành hay không và mức đ�?như th�?nào.

Thăm dò chẩn đoán hình ảnh

Các thăm dò chẩn đoán hình ảnh, như chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch vành, chụp cộng hưởng t�?tim, chụp phóng x�?tưới máu cơ tim ngày càng được ứng dụng rộng rãi đ�?chẩn đoán sớm động mạch vành. Chụp cắt lớp vi tính đa dãy mạch vành đã khá ph�?biến �?các trung tâm tim mạch lớn trong nước. Phim chụp s�?cung cấp hình ảnh giải phẫu của mạch vành, cho biết mức đ�?vôi hóa mạch vành, nhánh mạch vành b�?hẹp, mức đ�?hẹp, cũng như các bất thường giải phẫu khác.

Thông tim và chụp động mạch vành

Thông tim và chụp động mạch vành là biện pháp hiện đại nhất đ�?chẩn đoán bệnh mạch vành. Th�?thuật này được tiến hành trong phòng tim mạch can thiệp với các thiết b�?chụp mạch và màn huỳnh quang tăng sáng hiện đại. Qua đường động mạch quay hoặc động mạch đùi, bác sĩ s�?đưa một ống thông lên tim của bạn vào nhánh động mạch vành. Qua ống thông đó bác s�?s�?tiêm một dung dịch đặc biệt là chất cản quang vào động mạch vành của bạn. Chất cản quang cho phép bác s�?nhìn thấy hình dạng, kích thước mạch vành trên màn huỳnh quang, đánh giá v�?trí hẹp và mức đ�?hẹp mạch vành. Chụp động mạch vành qua da là một biện pháp thăm dò chảy máu, tuy nhiên hoàn toàn không đau đớn (không cần gây mê, ch�?cần gây tê tại ch�? và rất hiếm gặp biến chứng.

Tuy nhiên tất c�?các biện pháp đ�?xác định bệnh mạch vành đã nêu ch�?có th�?đánh giá được bệnh lý mạch vành tại thời điểm thăm khám trong khi bệnh mạch vành là bệnh lý tiến triển liên tục theo thời gian, do vậy bạn cần lưu ý đi khám định k�? áp dụng các biện pháp phòng bệnh đ�?kiểm soát các yếu t�?nguy cơ của bệnh mạch vành và tư vấn bác s�?chuyên khoa tim mạch bất c�?khi nào có các biểu hiện nghi ng�?bệnh mạch vành.

Câu hỏi: Xin cho biết các biện pháp chữa bệnh động mạch vành?

Tr�?lời:

Khi có chẩn đoán xác định bệnh động mạch vành, bác s�?s�?đưa ra phác đ�?điều tr�?cho bạn, tùy theo căn nguyên và mức đ�?nặng của bệnh. Điều tr�?bệnh mạch vành bao gồm: tái thông mạch vành b�?hẹp (bằng đặt stent hoặc phẫu thuật), điều tr�?nội khoa, và thay đổi lối sống.

Tái thông mạch vành b�?hẹp

Có hai biện pháp tái thông mạch vành b�?hẹp là can thiệp động mạch vành qua da (nong bóng, đặt stent) và phẫu thuật làm cầu nối ch�?vành.

Can thiệp mạch vành qua da là một th�?thuật, trong đó bác s�?s�?dụng một ống thông chuyên dụng luồn t�?động mạch quay hoặc động mạch đùi lên tim, đi vào các nhánh động mạch vành b�?hẹp. Qua ống thông đó, bác s�?có th�?đưa bóng vào nong rộng mạch vành ra và sau đó đặt vào lòng mạch một khung giá đ�?bằng kim loại (gọi là stent), nhằm mục đích gi�?cho lòng mạch không b�?hẹp lại. Th�?thuật đặt stent mạch vành là một th�?thuật tiến hành qua da, ch�?cần gây tê tại ch�? không cần gây mê. Thời gian th�?thuật kéo dài t�?45 phút cho đến 120 phút, tùy trường hợp. Ch�?định can thiệp động mạch vành qua da cho những bệnh nhân có tổn thương giải phẫu có th�?can thiệp được, hoặc những bệnh nhân có nhiều bệnh lý kết hợp khiến cho không th�?chịu đựng được một cuộc m�?tim.

Phẫu thuật làm cầu nối ch�?vành là một phãu thuật nhằm tái thông dòng chảy mạch vành, nh�?đó cải thiện dòng máu nuôi cơ tim. Khi phẫu thuật, bác s�?s�?s�?dụng một đoạn động mạch hoặc tĩnh mạch “lành lặn�? không b�?hẹp t�?chính cơ th�?của bạn đ�?nối t�?động mạch ch�?đến nhánh mạch vành b�?hẹp. Cầu nối này s�?đảm đương vai trò vận chuyển máu giàu oxy đến nuôi cơ tim. Trong một cuộc m�? phẫu thuật viên có th�?làm nhiều cầu nối ch�?vành cho tất c�?các mạch vành b�?hẹp nặng.

Điều tr�?nội khoa

Điều tr�?nội khoa nhằm hạn ch�?tiến triển của bệnh, cải thiện lượng máu nuôi cơ tim. Thầy thuốc có th�?cho bạn uống các loại thuốc sau:

Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu như aspirin đ�?ngăn ngừa hình thành cục máu đông trong lòng mạch vành

Chẹn beta giao cảm: Thuốc làm chậm nhịp tim, h�?huyết áp, giảm nhu cầu oxy cơ tim

Thuốc h�?m�?máu: làm giảm xơ vữa mạch máu, ngăn ngừa hình thành huyết khối

Nitroglycerin: thuốc làm giảm đau ngực nh�?làm giãn mạch vành b�?hẹp, tăng cường tưới máu cơ tim

Thuốc ức ch�?men chuyển: h�?huyết áp, cải thiện chức năng tim

Các thuốc đ�?điều tr�?các bệnh kèm theo như tăng huyết áp, đái tháo đường�?/span>

Thay đổi lối sống

Một lối sống lành mạnh có th�?giúp hạn ch�?tiến triển của bệnh mạch vành. Các biện pháp thay đổi lối sống bao gồm:

Thay đổi ch�?đ�?dinh dưỡng: hạn ch�?chất béo, đ�?ăn mặn, giảm cân nặng

Tập th�?dục đều đặn và tăng cường hoạt động th�?lực

B�?hoàn toàn thuốc lá bao gồm c�?việc tránh hít khói thuốc t�?người khác (hay còn gọi là hút thuốc lá b�?động)

Nhận biết và kiểm soát các yếu t�?nguy cơ của bệnh mạch vành: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn m�?máu

Câu hỏi: Can thiệp động mạch vành là gì? Nong động mạch vành là gì? Đặt stent động mạch vành là gì? Khi nào cần làm? Làm như th�?nào? Chuẩn b�?ra sao?

Tr�?lời:

Can thiệp mạch vành qua da là một k�?thuật dùng một loại ống thông nh�?(catheter) đ�?đưa một bóng nh�?vào lòng động mạch vành b�?tắc rồi nong và đặt Stent (giá đ�? đ�?làm tái thông dòng máu. Trái với phẫu thuật bắc cầu nối ch�?vành cần m�?lồng ngực, can thiệp động mạch vành có th�?thực hiện ch�?bằng cách m�?một l�?nh�?trên da đ�?đưa catheter vào động mạch �?đùi hay c�?tay. Người bệnh s�?được gây tê tại vùng chọc nên nhìn chung, th�?thuật này không gây đau hơn một lần lấy máu làm xét nghiệm. Bệnh nhân vẫn luôn tỉnh táo trong suốt quá trình thực hiện th�?thuật. Khi chụp mạch vành, bác sĩ của bạn s�?ch�?cho bạn động mạch vành b�?hẹp/tắc, v�?trí tắc nghẽn và mức đ�?tổn thương có cần được can thiệp nong và đặt stent hay không. Quá trình thực hiện th�?thuật thường được tiến hành trong vòng 1 gi�?và phần lớn bệnh nhân có th�?v�?nhà sau 1 �?2 ngày tính t�?khi kết thúc th�?thuật.

Chụp và can thiệp nong, đặt stent động mạch vành qua da giải quyết tình trạng hẹp tắc trong động mạch vành, giúp tưới máu cho cơ tim tốt hơn trong mọi điều kiện hoạt động gắng sức của bệnh nhân và do đó, cho phép bệnh nhân có th�?hoạt động tr�?lại mà không xuất hiện cơn đau thắt ngực. Trong trường hợp nhồi máu cơ tim, cùng với việc điều tr�?bằng thuốc tối ưu, th�?thuật này là một biện pháp giúp tái tưới máu động mạch vành đ�?hạn ch�?bớt vùng cơ tim tổn thương do thiếu máu, đồng thời cũng giúp phòng tắc hẹp tái phát, hạn ch�?cơn đau thắt ngực tr�?lại.

Trước khi chụp hay đặt stent động mạch vành, bác sĩ s�?giải thích cho bạn hoặc thân nhân của bạn tại sao cần thực hiện k�?thuật này, d�?kiến phương pháp tiến hành ra sao và những nguy cơ biến chứng có th�?xảy ra trong quá trình thực hiện. Ngày nay, với những tiến b�?trong trang thiết b�? phương tiện hồi sức và thuốc h�?tr�? chụp và can thiệp động mạch vành qua da đã an toàn hơn và nguy cơ của nó đã giảm đi rất nhiều. Tuy nhiên nó vẫn là một th�?thuật xâm nhập gây chảy máu và có th�?xảy ra những nguy cơ nhất định.

Những nguy cơ của th�?thuật này bao gồm chảy máu, nhiễm trùng, phản ứng d�?ứng với thuốc cản quang s�?dụng trong khi chụp, nguy cơ tổn thương mạch máu, đột qu�?và suy thận. Ngoài ra, cũng có một t�?l�?nhất định các stent đã đặt có th�?đột ngột b�?tắc lại gây ra nhồi máu cơ tim cần phải can thiệp lại hoặc làm cầu nối cấp cứu, thậm chí c�?t�?vong. Kh�?năng xảy ra tai biến hay không ph�?thuộc vào rất nhiều yếu t�? Theo thống kê của các nghiên cứu lớn trên th�?giới, nguy cơ tai biến cần can thiệp cấp cứu hay t�?vong liên quan đến k�?thuật chụp động mạch vành là khá thấp (ch�?1 đến 2%).

Trước khi thực hiện chụp động mạch vành, bạn cần được dùng đầy đ�?một s�?thuốc như aspirin, clopidogrel,�?cũng như cần dừng một s�?loại thuốc khác bạn đang dùng như thuốc đái tháo đường nhóm metformin hay coumadin. Bệnh nhân có tiền s�?d�?ứng với thuốc cản quang có th�?phải dùng một s�?thuốc chống d�?ứng trước th�?thuật ít nhất 1 ngày đ�?giảm nguy cơ xảy ra phản ứng d�?ứng nặng n�? Tốt nhất hãy nói cho bác sĩ của bạn biết nếu như bạn b�?d�?ứng với thuốc nhuộm hay tôm cua.

Bạn cũng s�?được dùng một loại thuốc an thần nh�?trước khi tiến hành th�?thuật đ�?giúp thư giãn, tránh cảm giác căng thẳng.

Khi �?trong phòng can thiệp, bạn s�?được chuyển lên bàn can thiệp. Chụp và can thiệp động mạch vành có th�?được tiến hành qua động mạch vùng bẹn, khuỷu hay c�?tay. Vùng làm th�?thuật s�?được làm sạch và cạo lông, sát khuẩn sạch và ph�?vải vô khuẩn xung quanh. Bác sĩ làm th�?thuật s�?gây tê vùng đó bằng thuốc tê trước khi m�?một l�?nh�?vào lòng động mạch tại vùng đó. Tiếp theo, một ống nh�?(được gọi là sheath) s�?được đưa vào động mạch. Qua ống này, một catheter dẫn đường đặc biệt s�?được đưa vào đ�?lái theo động mạch đến động mạch vành. Sau đó, một dây dẫn rất nh�?và mỏng được luồn qua ống thông trên đ�?đưa đến v�?trí tổn thương rồi xuyên qua ch�?tắc trong lòng động mạch vành. Tu�?thuộc vào tổn thương của động mạch vành, bác s�?có th�?dùng một bóng nh�?đặc biệt đưa vào nong ch�?hẹp tắc trong động mạch vành hay không. Qu�?bóng này giúp m�?ch�?tắc bằng cách ép mạnh mảng xơ vữa vào thành mạch làm m�?thông động mạch. Có th�?cần nong một vài lần tiếp theo với những c�?bóng to hơn hay với áp lực cao hơn đ�?giảm mức đ�?tắc nghẽn. Thông thường, nong động mạch vành bằng bóng có th�?làm mức đ�?hẹp giảm đi t�?20 �?30%. Cuối cùng, một hoặc một vài stent s�?được đặt vào v�?trí tổn thương đ�?giảm t�?l�?tái hẹp sau can thiệp.

Trong k�?thuật đặt stent, một stent được đặt bên ngoài qu�?bóng nong gắn trên đầu một dây dẫn đặc biệt. Khi qu�?bóng nong được bơm căng s�?làm m�?stent và ép vào thành động mạch vành. Khi dây dẫn mang qu�?bóng được rút ra, stent s�?nằm lại trong lòng mạch, có tác dụng như một giá đ�?làm cho lòng mạch không co hẹp lại.

Một tiến b�?gần đây là s�?phát triển của loại stent ph�?thuốc có tác dụng làm giảm nguy cơ mảng xơ vữa phát triển tr�?lại sau một thời gian. Thuốc được ph�?lên các mắt lưới trên stent. Sau khi stent được đưa vào trong động mạch vành, thuốc dần dần được phóng thích vào thành mạch trong vài tuần hoặc vài tháng.

Khi động mạch vành b�?tắc ch�?được điều tr�?với nong bằng bóng đơn thuần, nguy cơ của hẹp tái phát gây triệu chứng (đau ngực tái phát) là khoảng 30%. Nếu đặt stent, nguy cơ này giảm xuống khoảng 20% còn nếu đặt stent ph�?thuốc thì nguy cơ tái hẹp ch�?còn 5 �?10%. Bác s�?làm th�?thuật s�?giải thích cho thân nhân của người bệnh nên đặt stent thường (không ph�?thuốc) hay stent ph�?thuốc tùy thuộc vào từng trường hợp c�?th�?

Bệnh nhân thường được bắt đầu điều tr�?trước can thiệp bằng clopidogrel một vài ngày trước khi chụp và đặt stent động mạch vành. Clopidogrel là một thuốc có tác dụng làm giảm kết dính tiểu cầu giống như aspirin. Clopidogrel và những thuốc tương t�?cần được dùng ít nhất trong 4 tuần sau đặt stent không bọc thuốc hay 6 đến 12 tháng sau khi đượcđặt stent ph�?thuốc đ�?d�?phòng hình thành huyết khối gây tắc stent.

Hỏi

Cho em hỏi: “Nước mắt nhân tạo có tr�?được mỏi và đau không?�?/i> và “ngồi nhiều máy tính có dùng được nước mắt nhân tạo không?�?