TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ

BSCK1 Nguyễn Thị Cẩm Nhung – Khoa Nội Cán Bộ- lão khoa

I. THỰC TRẠNG HÚT THUỐC LÁ
– Gần một nửa nam giới Việt Nam hút thuốc, tỷ lệ hút thuốc ở nữ dưới 2%.
– 83% HT lá và 27% HT lào
– Khoảng 40.000 người chết mỗi năm do các nguyên nhân liên quan đến hút thuốc lá.
– Hầu hết mọi người bắt đầu hút thuốc từ trước 19 tuổi [*Source: GATS, 2010]
– Đa phần những người hút thuốc lá điếu thuốc đầu tiên trong ngày khi 6-30 phút sau khi thức dậy
– Người hút thuốc thường hút khoảng 13,5 điếu mỗi ngày
– Mỗi năm người hút thuốc tiêu tốn khoảng 4,930,875 đồng cho thuốc lá.
Hình thức phổ biến của việc sử dụng thuốc lá bao gồm:
• Thuốc lá điếu:
– 12,5 triệu người hút thuốc lá sản xuất tại nhà máy
– 772.000 người hút thuốc tự cuộn
• Thuốc lào: 4,1 triệu người
Thành phần trong thuốc lá
• Chất nhựa hắc ín (Tar)
• 7000 chất độc hoá học
• 50 chất gây ung thư
• Chất phụ gia (Amoniắc)
• Các-bon mô nô-xít (CO)
• Chất Nicotin: một điếu thuốc chứa 1-3mg
II. TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ
BỆNH HÔ HẤP
– 90% trường hợp được chẩn đoán K phổi hàng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Còn lại là do các nguyên nhân khác như: Ô nhiễm môi trường, bệnh nghề nghiệp, ăn uống, cơ địa và các yếu tố di truyền
– Nguy cơ bị K phổi của những người hút thuốc cao hơn gấp 10 lần so với những người không hút thuốc. Mức độ tăng nguy cơ khác nhau tuỳ theo loại tế bào ung thư
– Nếu nguy cơ bị chết vì BPTNMT ở người không hút thuốc lá thì nguy cơ này tăng lên 66 lần ở người nghiện nặng
– Người hút thuốc có tỷ lệ ung thư miệng cao gấp 27 lần và ung thư thanh quản cao gấp 12 lần người không hút thuốc (WHO)
BỆNH TIM MẠCH
– Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp 2-3 lần và nó còn tương tác với các yếu tố khác làm tăng nguy cơ lên gấp nhiều lần.
– Những bệnh mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ
– Bệnh mạch vành là phổ biến nhất, ước tính chiếm khoảng hơn một nửa trường hợp tử vong vì bệnh tim do hút thuốc.
– Tai biến mạch não: cao gấp 2 – 4 lần

BỆNH UNG THƯ
– Thuốc lá gây ra xấp xỉ 90 % tổng số người chết vì ung thư phổi
– Hút thuốc lá còn gây ra ung thư ở nhiều các phần khác như họng, thanh quản, thực quản, tuyến tuỵ, tử cung, cổ tử cung, thận, bàng quang, ruột và trực tràng.
– Tỷ lệ tử vong do các bệnh ung thư khác nhau của người hút thuốc cao gấp hai lần người không hút thuốc
– Những người nghiện thuốc nặng có tỷ lệ chết vì ung thư gấp bốn lần so với người không hút

SỨC KHOẺ SINH SẢN
– Khói thuốc gây ra rất nhiều tác hại đối với sức khoẻ sinh sản của phụ nữ:
– Tỷ lệ sinh đẻ ở phụ nữ hút thuốc thấp hơn khoảng 30% so với phụ nữ không hút thuốc
– Ở những phụ nữ hút thuốc nguy cơ sảy thai cao gấp 1,5 so với những người không hút
– Hạn chế hiệu quả điều trị vô sinh
– Gây mãn kinh sớm
– Đẻ non…
– Nguy cơ sảy thai ở phụ nữ hút thuốc cao gấp 3 lần so với phụ nữ không hút thuốc
– Thai chết lưu

RỐI LOẠN TÌNH DỤC Ở NAM GIỚI
– Hút thuốc gây liệt dương: Những người hút thuốc có nguy cơ bị liệt dương cao gấp 2 lần, do gây xơ vữa động mạch ở dương vật làm giảm tưới máu (liệt dương do mạch máu)
– Hút thuốc làm giảm số lượng tinh trùng: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chất chuyển hoá chính của khói thuốc được tìm thấy trong tinh dịch kìm hãm hệ thống enzym choline acetyltransferase, enzym cần thiết cho tinh trùng có thể hoạt động được
– Thuốc lá làm giảm khả năng tình dục, gây bất lực và tăng nguy cơ vô sinh

Hút thuốc thụ động:
Là hít phải khói thuốc trong môi trường không khí, trong đó bao gồm khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy và khói thuốc do người hút thuốc thở ra.

III. TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ THỤ ĐỘNG
– Khói toả ra từ đầu điếu thuốc chứa nhiều chất độc với nồng độ cao gấp 21 lần so với khói thuốc thở ra.
– Chính người hút thuốc cũng bị ảnh hưởng nhiều hơn khi hít vào khói thuốc từ đầu thuốc đang cháy tỏa ra
– Người không hút thuốc nhưng làm việc thường xuyên với trong môi trường có khói thuốc có thể hít vào lượng khói thuốc tương đương với việc hút 5 điếu thuốc một ngày
ẢNH HƯỞNG CỦA HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG VỚI SỨC KHOẺ
– Làm tăng 20 -30% nguy cơ ung thư phổi cho người hút thuốc thụ động (Surgeon general report, CDC, 2006).
– Ước tính hút thuốc thụ động hàng năm gây ra 3.400 ca tử vong vì ung thư phổi
– Làm tăng 25-30% nguy cơ bệnh tim mạch cho người hút thuốc thụ động.
– Ước tính hút thuốc thụ động hàng năm gây ra 22.700 đến 69.700 ca tử vong vì bệnh tim ở Mỹ
ẢNH HƯỞNG CỦA HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG VỚI BÀ MẸ VÀ TRẺ EM
– Khói thuốc thụ động làm tăng 22% nguy cơ trẻ sinh nhẹ cân (dưới 2500g) (Leonardi-Bee JA et al, 2008), dị tật, đẻ non
– Hút thuốc thụ động gây viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, làm nặng thêm các triệu chứng hen và gây đột tử ở trẻ sơ sinh
– Hút thuốc thụ động làm tăng nguy cơ hen
– Mẹ hút: 72% nguy cơ nhiễm khuẩn hô hấp
– Bố hút: Mẹ hút: tăng 48% nguy cơ viêm tai giữa tái phát
– Chậm tốc độ tăng VEMS của trẻ
TÁC HẠI TRÊN PHỤ NỮ CÓ THAI
Nguy cơ sảy thai ở phụ nữ hút thuốc cao gấp 3 lần so với phụ nữ không hút thuốc
TÁC HẠI TRÊN NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH NGOÀI THAI KỲ
↑25% nguy cơ biến cố tim mạch
↑ 26% nguy cơ ung thư phế quản
↑80% nguy cơ gây khó chịu cho người không hút thuốc lá
↑53% nguy cơ gây khó chịu cho người hút thuốc lá
Trước thực trạng và tác hại của thuốc lá chúng ta cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục cho bệnh nhân và thân nhân người bệnh nhằm giảm thiểu tác hại và góp phần hưởng ứng tích cực Bệnh viện không thuốc lá.